Verscherpt toezicht op DWI

Laatste update: 29 april 2015

Over het onderzoek
Op 27 november 2012 besloot het college om DWI onder financieel toezicht te plaatsen. In onze verkenning uit 2014 probeerden we een indruk te krijgen van de wijze waarop het financieel toezicht bij DWI is opgezet en hoe dit heeft gefunctioneerd. De centrale vraag in de verkenning is: In hoeverre is er – ook nog na inzet van het instrument financieel toezicht – reden om nader onderzoek te doen naar het financieel beheer bij DWI?

We concludeerden in de verkenning dat er bij DWI verbeteringen waren bij de prognoses van de inkomsten en uitgaven van het Participatiebudget. Maar dat de verbeteringen uit het verbeterplan nog onvoldoende waren geborgd in de organisatie. Vanwege de reorganisatie, de decentralisaties en de overgang naar het Amsterdams Financieel Systeem (AFS) keken we nogmaals naar de stand van zaken. Dit mondde in 2015 uit in een rekenkamerbrief.

Status
In 2014 maakten we de verkenning openbaar. Lees de rekenkamerbrief voor de belangrijkste conclusies. En het onderzoeksrapport voor onze uitgebreide bevindingen. In 2015 publiceerden we de rekenkamerbrief van het opvolgingsonderzoek.

Veelgestelde vragen verkenning

Wat heeft het financiële toezicht bij DWI opgeleverd?

De prognoses over de uitgaven zijn verbeterd. Voor de verschillende budgetten zijn budgethouders benoemd en er worden nu maandelijks budgetgesprekken gevoerd. Daardoor kan er zo nodig sneller worden bijgestuurd. Het risico van terugbetaling van een deel van het participatiebudget aan het Rijk wordt hierdoor voorkomen. Daarnaast heeft het financieel toezicht aan het licht gebracht dat de financieel administratieve infrastructuur bij DWI niet op orde is. Aan de verbetering wordt gewerkt, maar deze is nog niet afgerond.Rekenkamerbrief: pagina 2 – 3, Onderzoeksrapport: pagina 13–20, pagina 23-24(samenvatting)

Ziet de rekenkamer nog aanleiding voor nader onderzoek?

Het financieel beheer bij DWI is nog kwetsbaar en verdient aandacht. Toch vinden wij een diepgaand onderzoek op dit moment niet zinvol. De toezichtcommissie en de interne stuurgroep DWI monitoren de verbeteringen adequaat. Wij blijven de ontwikkelingen bij DWI wel volgen. Begin 2015 of eerder als daar aanleiding toe is, gaan we na of de gerealiseerde verbeteringen in het financieel beheer bij DWI in voldoende mate zijn doorgevoerd en geborgd. Wellicht gaan we dan alsnog een uitgebreider rekenkameronderzoek uitvoeren.Rekenkamerbrief: pagina 4, Onderzoeksrapport: pagina 24

Welke twee aandachtspunten zijn belangrijk bij een evaluatie van de inzet van het instrument?

De redenen waarom het instrument is ingezet. Met deze ervaringen kunnen objectieve criteria worden geformuleerd om in de toekomst de beslissing over de inzet van het instrument te kunnen nemen. Dat voorkomt onnodig hoge kosten en het bot worden van het instrument.
Een analyse van de achterliggende oorzaken van de problemen. Zonder zo’n analyse blijft de inzet van het instrument symptoombestrijding.

Rekenkamerbrief: pagina 4

Welke twee adviezen heeft de rekenkamer voor de gemeenteraad?

Vraag het college om de nieuwe uitvoeringsinstructies Verscherpt financieel toezicht aan de gemeenteraad voor te leggen, voordat het college deze vaststelt.
Vraag het college om regelmatig geïnformeerd te worden over de voortgang van de implementatie en borging van de verbeteringen bij DWI en over de nog uit te voeren evaluatie.

Rekenkamerbrief: pagina 9

Op welke punten is nog verbetering noodzakelijk bij DWI?

De kwaliteit van de prognoses bij het Re-integratiebedrijf Amsterdam (RBA) is nog niet op niveau. De huidige situatie bij RBA wordt doorgelicht en dit moet leiden tot het doorvoeren van de noodzakelijke verbeteringen. Ook moet de financiële infrastructuur van DWI nog verder worden verbeterd (formats, organisatie, systemen en procedures). Dit is een belangrijke voorwaarde om de control binnen DWI efficiënt en effectief uit te kunnen voeren en de kwaliteit van de prognoses ook in de toekomst te kunnen waarborgen.

Rekenkamerbrief: pagina 3, Onderzoeksrapport: pagina 18-20, pagina 23-24 (samenvatting)

Waarom is de dienst Werk en Inkomen onder financieel toezicht geplaatst?

Aan het einde van 2011 bleek € 30 miljoen minder uit het W-deel van het participatiebudget uitgegeven dan bij de 8-maandsrapportage was geprognosticeerd. De directie stelde een verbeterplan op om de kwaliteit van prognoses van de bestedingen van het participatiebudget te verbeteren. Eind 2012 bleek dat deze prognoses nog altijd niet robuust waren. DWI kan daardoor tussentijds geen goed beeld geven van de financiële beleidsruimte. Dat kan leiden tot een overschrijding van het maximaal toegestane spaarsaldo met als gevolg terugbetaling van subsidiegelden aan het Rijk. De constatering dat DWI nog niet in control was bij het W-deel van het participatiebudget, was voor het college aanleiding om eind 2012 bij DWI de regeling financieel toezichtinstrumentarium van toepassing te verklaren.

Rekenkamerbrief: pagina 2, Onderzoeksrapport: pagina 5

Veelgestelde vragen opvolgingsonderzoek

Wat is de hoofdconclusie?

Onze hoofdconclusie is dat in 2014 de financiële basisstructuur bij DWI en het vermogen goede prognoses op te stellen verder is verbeterd, maar dat vanwege onder meer de grote ambtelijke reorganisatie per 1 januari 2015 het verbeterings- en borgingsproces is gestagneerd en op onderdelen zelfs een terugval laat zien.

Welke aandachtspunten heeft de rekenkamer?

De aandachtspunten geeft het college drie aandachtspunten mee:

Blijf bij het cluster Sociaal scherp en bewaak het traject
Bouw gemeentebreed aan een in-control-cultuur door meer transparantie
Organiseer structurele aandacht van de gemeenteraad

Hoe reageert het college op de aandachtspunten?

Het college neemt de drie aandachtspunten ter harte.

Wat gaat de rekenkamer hierna doen?

Op basis van de bevindingen bij dit tweede monitor onderzoek is de rekenkamer nog niet gerust op een geborgde verbeterde situatie bij DWI van de financiële functie. De rekenkamer is daarom van plan om begin 2016, of zoveel eerder als daar aanleiding voor is, opnieuw naar de voortgang van het verbeterproces financiële functie bij het cluster Sociaal te kijken.