Vereveningsfonds

De vrije reserve in het fonds voor ruimtelijke projecten (Vereveningsfonds) heeft nu een tekort van ruim € 26 miljoen. Dit tekort is ontstaan doordat in de afgelopen collegeperiode voor € 223 miljoen aan nieuwe, negatieve ruimtelijke projecten zijn uitgevoerd. Daarnaast heeft de tegenvallende conjunctuur geleid tot extra tekorten in bestaande projecten (€ 93 miljoen). Bovendien is het verliesgevende stadsvernieuwingsfonds met een tekort van € 126 miljoen overgeboekt naar het fonds. Tussentijdse winstnemingen zorgden er overigens voor dat het tekort van de vrije reserve niet is opgelopen tot circa € 400 miljoen.
Maakt de gemeenteraad de komende periode geen keuzes, dan zal het tekort in het fonds verder toenemen of kunnen geen nieuwe projecten worden gestart.

De rekenkamer heeft over de afgelopen collegeperiode onderzocht hoe het fonds zich heeft ontwikkeld, hoe het is beheerst en hoe de gemeenteraad hierover is geïnformeerd.

Ontwikkeling en prognose
De rekenkamer stelt vast dat de totale omvang van het Vereveningsfonds van € 610 miljoen eind 2001 is toegenomen tot ruim € 1 miljard eind 2005. Echter, de vrije reserve van het fonds is circa € 26 miljoen negatief. Dit tekort is ontstaan doordat € 316 miljoen aan voorzieningen is getroffen voor nieuwe (o.a. Shell-terrein, Bijlmermeer) en bestaande projecten (IJburg). Ook is het tekort van het stadsvernieuwingsfonds ingeboekt. Doordat het College de afgelopen periode voor € 392 miljoen tussentijds winst heeft genomen op lopende projecten (o.a. de Zuidas, Teleport en Amstel III) is het tekort van de vrije reserve niet verder opgelopen.
De rekenkamer constateert op basis van de prognoses van de vrije reserve en van toekomstige winstnemingen uit projecten dat er geen financiële ruimte is voor nieuwe projecten met een tekort. Indien de nieuwe gemeenteraad meer financiële armslag wenst voor nieuwe projecten adviseert de rekenkamer om de bestaande projecten en reserves tegen het licht te houden.

Beheersing en informatievoorziening
De rekenkamer heeft zes maatregelen voor beheersing van het Vereveningsfonds beoordeeld. Zij is over vier maatregelen positief en heeft op twee maatregelen kritiek. De rekenkamer vindt dat het College inconsistent winst neemt. Daarnaast is er een risico dat meevallers in projecten onvoldoende ten gunste van het fonds worden gebracht.
Bovendien is de rekenkamer van mening dat de gemeenteraad onvoldoende informatie heeft ontvangen om de vrije reserve van het Vereveningsfonds te bepalen. De gemeenteraad heeft naar oordeel van de rekenkamer sinds 2002 wel voldoende signalen gekregen over de neerwaartse ontwikkeling van het Vereveningsfonds.

Reactie College van B&W op conclusies en aanbevelingen
Uit de reactie van het College leidt de rekenkamer af dat zij de conclusies op hoofdlijnen deelt. Ten aanzien van de aanbevelingen van de rekenkamer geeft het College aan dat zij al bezig is met het verbeteren van de informatievoorziening aan de raad. De aanbeveling om objectieve criteria te ontwikkelen voor tussentijdse winstnemingen neemt het College niet over.