Rekenkamerbrief Verzoek tot rechtmatigheidonderzoek erfpacht

In de kern kon Honnebier zich niet vinden in de onderbouwing van de grondwaarde en canon voor het volgende tijdvak omdat deze door de deskundigen onvoldoende waren onderbouwd in het taxatierapport. Het Hof oordeelde dat het taxatierapport onvoldoende was gemotiveerd en benoemde een nieuwe commissie van deskundigen om de waarde en de canon vast te stellen. Deze rechtszaak was voor de raadsleden mevrouw Visser (D66) en de heren Van Drooge (CDA) en Van de Ree (VVD) aanleiding om de rekenkamer op 17 oktober 2012 te verzoeken om de doelmatigheid en rechtmatigheid van de uitvoering van het erfpachtbeleid in Amsterdam te onderzoeken.

De rekenkamer heeft een uitgebreide voorstudie uitgevoerd om te bepalen of een rekenkameronderzoek zal worden gestart.

In drie eerdere onderzoeken (13 oktober 2012, 27 maart en 4 april 2013) concludeerde de rekenkamer al dat het erfpachtbeheersysteem tekort schiet en het erfpachtarchief niet volledig is. De rekenkamer verwacht dat een aanvullend onderzoek naar de doelmatigheid op dit moment geen verdere ondoelmatigheden aan het licht zal brengen. De rechtszaak Honnebier en de zaak van de Nederlandse Vereniging van Erfpachters maken duidelijk dat de rechter oordeelde dat het taxatierapport van de deskundigen niet voldeed aan de daaraan te stellen eisen. Daarbij gaat het niet zozeer om de hoogte van het bedrag maar om de zorgvuldigheid van de werkwijze van de deskundigen en de kwaliteit van het taxatierapport. De rekenkamer acht het goed mogelijk dat in het verleden de taxatierapporten vaker niet aan de eisen voldeden, terwijl de gemeente en de erfpachter deze rapporten wel hebben geaccepteerd. Het accepteren van deze rapporten betekent echter niet dat de gemeente onrechtmatig heeft gehandeld. De rekenkamer heeft besloten om voorlopig geen onderzoek te zullen starten. Een onderzoek zou naar verwachting weinig nieuwe informatie opleveren en geen antwoord op de vraag of erfpachters te veel of te weinig erfpacht betalen. De rekenkamer verwacht dat als het college van B en W uitvoering geeft aan vier aanbevelingen de gemeenteraad beter wordt geïnformeerd over de uitvoering van het erfpachtbeleid, deskundigen worden gestimuleerd om taxatierapporten te verbeteren en tot slot dat onnodige juridische procedures worden vermeden. Dat is en blijft belangrijk ook als de Amsterdamse erfpachtvoorwaarden in 2014 worden herzien. Vanwege langlopende contracten zal namelijk pas rond 2070 circa 95% van de woningen met erfpacht onder die nieuwe algemene bepalingen vallen. Het college geeft aan drie van de vier aanbevelingen over te nemen.