Participatieparagraaf
Laatste update: 20 december 2022
Over het onderzoek
De gemeente vindt participatie belangrijk. Participatie houdt in dat burgers betrokken worden bij nieuw(e) plannen, beleid en projecten. De gemeente Amsterdam wil dat er eerder en bewuster wordt nagedacht over de manier waarop Amsterdammers bij het maken van nieuwe plannen worden betrokken. Hiervoor gebruikt de gemeente Amsterdam de participatieparagraaf. In de participatieparagraaf moet staan hoe de gemeente bij nieuwe plannen participatie wil vormgeven. In dit onderzoek kijken wij of deze paragraaf goed werkt.
In ons onderzoek constateren we dat de participatieparagraaf standaard onderdeel uitmaakt van college- en dagelijks bestuur voordrachten, maar de informatie in de paragrafen geen helder inzicht biedt in de daadwerkelijke participatie.
Status
Het onderzoek is afgerond. We publiceerden de onderzoeksopzet op 6 juli 2022. Op 24 november 2022 maakten we het onderzoek openbaar. Lees onze samenvatting of lees onze bevindingen en conclusies in het bestuurlijk rapport.
Onderzoekers
De gemeente vindt het belangrijk om nieuwe plannen en nieuw beleid samen met Amsterdammers te maken. Het meedenken met het maken van plannen en beleid heet participatie. Ambtenaren moeten burgemeester en wethouders goed informeren over hoe ze dat hebben gedaan. Deze informatie beschrijven ze in de ‘participatieparagraaf’. Ambtenaren beschrijven hierin hoe Amsterdammers betrokken zijn geweest bij de plannen. Maar deze informatie is vaak erg onduidelijk.
Zelden uitleg als plannen zonder Amsterdammers worden gemaakt
Soms kiezen ambtenaren ervoor om nieuwe plannen en nieuw beleid zonder Amsterdammers te maken. Dat mag, maar dan moeten de ambtenaren wel uitleggen waarom ze hiervoor kiezen. Maar deze uitleg mist vaak. Vaak schrijven ze alleen ‘niet van toepassing’ op. Of er staat helemaal niets. In sommige gevallen gaven ambtenaren wel uitleg over waarom ze Amsterdammers niet hebben betrokken. Dan noemden ze als reden vaak dat participatie niet paste bij het plan waar ze aan werkten.
Onduidelijk hoe Amsterdammers hebben kunnen meedenken
In andere gevallen kozen ambtenaren er wel voor om samen met Amsterdammers nieuwe plannen te maken. Maar ze schrijven dan vaak niet duidelijk op hoe ze dat hebben gedaan en waarom ze kiezen voor de ene of andere manier. Ook wordt niet helder hoe Amsterdammers konden meedenken. En het blijft vaak onduidelijk op wat voor een manier Amsterdammers invloed hebben gehad op plannen of beleid. Tot slot verbaast het ons dat in de beschrijvingen vaak organisaties worden genoemd als deelnemer, in plaats van de bewoners van Amsterdam.
Ons advies aan de gemeenteraad
We zien dat ambtenaren vaak onduidelijk beschrijven wat ze aan participatie hebben gedaan. Dit hoeft niet per se te betekenen dat er niets of te weinig met Amsterdammers is gedaan. Misschien maken ze wel veel werk van participatie, maar hebben ze het niet goed opgeschreven. Maar het kan ook zijn dat ze wel te weinig aan het betrekken van Amsterdammers doen. Daarom raden we de gemeente aan om te kijken hoe ambtenaren in de praktijk samen met Amsterdammers beleid maken. Ook raden we aan om duidelijke afspraken te maken over wat ambtenaren moeten beschrijven over participatie.
De burgemeester en wethouders delen onze conclusies. Zij geven ook aan alle aanbevelingen over te nemen. Wij dringen wel aan op een duidelijker plan voor het uitvoeren van onze aanbevelingen.
Dit is de publiekssamenvatting van het onderzoek van de Rekenkamer Amsterdam naar de participatieparagraaf. Het gehele onderzoek staat hier (klik).
- Soms leggen ambtenaren uit waarom Amsterdammers niet werden betrokken bij het maken van nieuwe plannen:
“Dit is een voortgangsrapportage. Participatie vindt plaats bij de concrete plannen en projecten.” - Als Amsterdammers wel werden betrokken, blijft vaak onduidelijk hoe ze mochten meedenken:
“Vanuit de schoolbesturen is gesproken met MR-en, Raad van Toezicht, personeel en ouders van beide scholen.” - Vaak noemt de gemeente organisaties als deelnemer, in plaats van de bewoners van Amsterdam:
“Er is gesproken en afgestemd met de ontwikkelaars, de Omgevingsdienst Noordzee-kanaalgebied (OD NZKG), de Provincie Noord-Holland en de bodemenergie adviesbureaus in het gebied. […]”
“Diversiteit, DJZ, DMC, Internationale Betrekkingen, SEB.”