Energiebesparings- en informatieplicht in Zaanstad
Laatste update: 3 april 2023
Over het onderzoek
De gemeente Zaanstad wil tussen 2030 en 2040 klimaatneutraal zijn. Dat kan bijvoorbeeld als bedrijven minder energie gebruiken. Sommige bedrijven gebruiken bijvoorbeeld veel energie om producten te maken. Bij energieverbruik komt CO2 vrij. In Zaanstad wordt ongeveer de helft van de CO2-uitstoot veroorzaakt door bedrijven. Sinds 1993 zijn bedrijven verplicht om energiebesparende maatregelen te treffen die zich binnen vijf jaar terug verdienen. Ook zijn bedrijven verplicht om met de overheid te delen welke energiebesparende maatregelen zij gebruiken.
De gemeente Zaanstad is verantwoordelijk voor toezicht en handhaving op deze informatie- en energiebesparingsplicht. De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied voert deze taken uit voor de gemeente. Met dit onderzoek willen we uitzoeken of toezicht en handhaving op de informatie- en energiebesparingsplicht goed is georganiseerd. Ook willen we onderzoeken of de gemeenteraad voldoende wordt geïnformeerd over de resultaten.
Status
Op 8 september 2022 zetten we de startnotitie op onze website. Wij stuurden deze startnotitie naar drie onderzoeksbureaus bij een offerte-uitvraag om het onderzoek uit te voeren. We kozen voor TwynstraGudde. Dit onderzoeksbureau heeft het onderzoek uitgevoerd tussen september en december 2022.
We publiceerden het onderzoek op 7 maart 2023. In de publiekssamenvatting beschrijven we het onderzoek kort en eenvoudig. In het bestuurlijk rapport staan de belangrijkste conclusies en aanbevelingen. De uitgebreide onderzoeksresultaten staan in het onderzoeksrapport.
Onderzoekers
Een groot deel van de CO2-uitstoot komt van bedrijven. Het is daarom belangrijk dat bedrijven minder energie gaan gebruiken. Bedrijven die veel energie gebruiken zijn verplicht energiebesparende maatregelen te nemen die zich binnen vijf jaar terugverdienen. In Zaanstad moet de gemeente erop toezien dat bedrijven dit ook doen. De omgevingsdienst voert deze taak uit in opdracht van de gemeente Zaanstad. Het blijkt dat de uitvoering en de informatie daarover nog niet op orde zijn.
De gemeente stuurt niet voldoende op de uitvoering
De gemeente Zaanstad is verantwoordelijk voor het toezicht op de energiebesparingsplicht. Uit ons onderzoek blijkt dat deze bijsturing niet voldoende is gebeurd. Ook niet toen er tegenvallende resultaten waren.
Te weinig informatie over de energiebesparingsplicht
De gemeente krijgt van de omgevingsdienst informatie over de energiebesparingsplicht. Maar die informatie is beperkt. Het is bijvoorbeeld onduidelijk welke activiteiten de omgevingsdienst heeft uitgevoerd en hoeveel minder CO2-uitstoot er is door de maatregelen. De gemeente heeft niet aan de omgevingsdienst gevraagd om deze informatie beschikbaar te maken. Nu kan de gemeente niet goed volgen hoe het gaat met de uitvoering van de energiebesparingsplicht en daarmee bereikte resultaten. Daardoor kan het college ook de raad niet voldoende informatie geven.
- In Zaanstad zijn bedrijven verantwoordelijk voor 50% van de CO2-uitstoot.
In 2021:
- zijn 435 bedrijven in beeld die aan de energiebesparingsverplichting moeten voldoen.
- is mogelijk de helft van de bedrijven die aan de verplichting moeten voldoen nog niet in beeld.
- zijn afspraken gemaakt met 401 van de 435 bedrijven over te nemen maatregel(en).
- hebben 66 van de 435 bedrijven (15%) alle maatregelen uitgevoerd.
- is er bij 157 van de 435 bedrijven voldoende voortgang op de uitvoering van maatregelen (36%).