Publieksonderzoek 2016: Drukte en leefbaarheid in de stad

Het onderzoek richt zich op de vraag hoe de gemeente wil omgaan met de spanning tussen leefbaarheid en de groei van bezoekers aan de stad. Met het onderzoek willen we zicht krijgen op de maatregelen die zijn en worden genomen om de balans tussen leefbaarheid en drukte te bewaken. De centrale vraag van dit onderzoek luidt: Doen het college en de bestuurscommissies voldoende om de balans tussen leefbaarheid en toegenomen drukte in de stad te bewaken?

De gemeente besteedt in het kader van het programma Stad in Balans veel aandacht aan het behouden van leefbaarheid in relatie tot de toenemende drukte in de stad. Met Stad in Balans wil het college centraal en decentraal beleid gericht op de balans op integrale wijze vormgeven. Het spreiden van drukte vormt de kern van de strategie. We constateren in het beleid en de uitvoering ervan enkele gebreken:

• De doelstellingen en indicatoren zijn weinig concreet waardoor de effectiviteit van het beleid moeilijk is vast te stellen.
• De gebiedsplannen van de bestuurscommissies sluiten onvoldoende aan op het stedelijk beleid.
• De richting in nieuwe beleidsplannen (hotels, evenementen) en de visie van Stad in Balans begint wat uit elkaar te lopen.
• De experimenten in het kader van het programma Stad in Balans leveren nog weinig informatie op voor het maken van fundamentele keuzes. De verwachte effecten zijn niet helder en ook is niet duidelijk op welke wijze aan succesvolle experimenten een vervolg zal worden gegeven.
• De bij de burger aanwezige kennis over het probleem en de oplossing daarvan, wordt nog maar beperkt benut.

Over de effectiviteit is op dit moment nog geen conclusie te trekken. Veel maatregelen zijn recent in gang gezet of moeten nog verder worden uitgewerkt. We blijven de ontwikkelingen volgen.

1. Breng de kosten en opbrengsten van bezoekers aan de stad beter in beeld.
2. Besteed meer aandacht aan de aanpak van, de samenhang tussen en de opvolging van experimenten.
3. Vergroot de kennis over het effectief bestrijden van overlast door bezoekers.
4. Maak meer gebruik van informatie bij burgers over het soort problemen en over ideeën voor mogelijke oplossingen.
5. Heroverweeg de visie op het thema balans in de stad en pas deze periodiek aan.
6. Formuleer concrete doelen, indicatoren en streefwaarden om de balans in de stad te monitoren en te bewaken, en pas ze bij veranderende omstandigheden indien nodig aan.
7. Verstevig de positie van team Stad in Balans.

We zien drie mogelijke verklaringen:
1. Economische noodzaak. Het is in een situatie van economische crisis te verklaren dat de nadruk ligt op het benutten van economische kansen en minder op de mogelijke negatieve neveneffecten hiervan.
2. Afweging van kosten en opbrengsten is complex. Het is relatief eenvoudig om te laten zien wat de economische gevolgen zijn van de groei voor de economische sector in Amsterdam. De andere kant van de balans is een stuk ingewikkelder om goed inzichtelijk te maken. De kosten van drukte, overlast en toerisme zijn diffuser. Daarnaast zijn de kosten en baten niet altijd evenwichtig verdeeld, niet iedereen profiteert (evenveel) van de toegenomen drukte.
3. Weinig bekend over wat Amsterdam aankan. Er zijn verschillen in de toeristische draagkracht tussen gebieden, en ook tussen overlastvormen en de impact hiervan.

Het college geeft aan de zeven aanbevelingen over te nemen. Daarnaast is het college blij met de erkenning van de rekenkamer van de complexiteit van het vraagstuk drukte en leefbaarheid. De bevindingen en aanbevelingen uit het rapport zullen meegenomen worden bij de ontwikkeling van de ambities van het college met Stad in Balans voor 2017-2018.

Het burgerpanel van de rekenkamer koos Drukte en leefbaarheid in de stad als publieksonderzoek in 2016. Het onderwerp is gekozen door ons burgerpanel (circa negenhonderd Amsterdammers) uit een lijst van vier onderwerpen die door onze studentenadviesraad waren aangedragen.

We hebben de ontwikkeling van verschillende vormen van drukte en leefbaarheid in de stad geïnventariseerd aan de hand van concrete cijfers en gegevens over de beleving van drukte bij leden van ons burgerpanel. Met behulp van die laatste gegevens hebben we onderzocht hoe de (toegenomen) drukte en de gevolgen daarvan van invloed zijn op de ervaren leefbaarheid in de woonbuurt. De resultaten zijn te vinden op een speciale pagina: https://www.rekenkamer.amsterdam.nl/ontwikkelingen-drukte-en-leefbaarheid

Er is geen direct effect van ervaren drukte in de buurt op leefbaarheid, maar er is zeker een effect. Dat effect verloopt via onder andere overlast in de buurt, zoals, grote groepen bezoekers, criminaliteit en zwerfvuil die de drukte met zich meebrengt. Op de speciale pagina staat een gestileerde weergave van het model waarin de belangrijkste significante effecten zijn opgenomen