Dienstverlening aan kwetsbare groepen
Laatste update: 6 juli 2021
Over het onderzoek
De gevolgen van de coronacrisis zijn dusdanig groot dat we ons onderzoeksprogramma voor 2020 hebben heroverwogen. We wilden aandacht besteden aan de wijze waarop de gemeente Amsterdam met deze crisis is omgegaan. We kozen ervoor hierbij de focus te leggen op de ondersteuning aan twee kwetsbare groepen tijdens de lockdownsituatie: de algemene voorzieningen voor dak- en thuislozen en preventieve diensten voor mensen met geldproblemen. Binnen deze groepen zoomden we in een onderzoek van beperkte omvang in op vier casussen (noodopvang en inloop voor dak- en thuislozen, sociaal-financieel advies door de madi’s en de werkwijze Vroeg Eropaf).
In het onderzoek Dienstverlening aan kwetsbare groepen onderzochten we wat de gemeente heeft aangepast in de ondersteuning en hoe ze tot die aanpassingen kwam. We concluderen dat de gemeente grotendeels adequaat heeft gereageerd op de lockdownsituatie. De gemeente paste de dienstverlening aan en ze richtte nieuwe diensten in. Hierdoor kon de gemeente de dienstverlening grotendeels continueren tijdens de eerste lockdown. In het maken van de aanpassingen doorliep de gemeente het noodzakelijke proces van informatie vergaren – besluitvorming – monitoren – aanpassen en doorliep ze dit proces frequent. Binnen het proces had de gemeente oog voor de benodigde snelheid. De kanttekening die we maken is dat de gemeente niet altijd zorgvuldig was. Bijvoorbeeld doordat kaders voor besluitvorming niet altijd helder waren en soms een ingeslagen weg te lang gecontinueerd werd.
Met dit onderzoek wilden we een indruk krijgen van de adequaatheid van het handelen van de gemeente. De lessen uit dit onderzoek zijn relevant voor de wijze waarop de gemeente in de nabije toekomst omgaat met eventuele lockdownsituaties, maar ook voor het omgaan met andersoortige crises.
Status
Het onderzoek is gestart in november. Lees de onderzoeksopzet. Het onderzoek is op 2 juni 2021 openbaar gemaakt. Bekijk het bestuurlijk rapport voor de belangrijkste conclusies. En lees het onderzoeksrapport voor de uitgebreide onderzoeksresultaten.
Onderzoekers
Dienstverlening aangepast
De gemeentelijke dienstverlening aan twee kwetsbare groepen ging grotendeels door tijdens de eerste coronalockdown. Zowel in algemene voorzieningen voor dak- en thuislozen als in preventieve diensten voor mensen met geldproblemen paste de gemeente diensten aan én gaf ze nieuwe diensten vorm als de situatie daarom vroeg.
In een continu proces
De gemeente gebruikte een goede werkwijze in het aanpassen van de diensten. In de vier door ons onderzochte casussen doorliep de gemeente het noodzakelijke proces van informatie verzamelen – besluitvorming – monitoren – aanpassen. Ook doorliep de gemeente dit proces frequent.
Snel maar minder zorgvuldig
In het proces zorgde de gemeente voor snelheid. Bijvoorbeeld door nauwe samenwerking met uitvoeringsorganisaties en het voorbouwen op bestaande werkwijzen. De gemeente handelde niet altijd zorgvuldig. In twee casussen ontbraken kaders voor besluitvorming en in alle casussen zagen we voorbeelden van onvoldoende flexibiliteit in het crisismanagement van de gemeente.
Vier aanbevelingen
We zijn positief over de manier waarop de gemeente omging met de lockdown. Maar we zien wel leerpunten voor een volgende crisis:
- Houd vast wat goed liep
- Ondersteun noodzakelijke speelruimte met heldere kaders
- Wees gedurende de crisisperiode alert op benodigde flexibiliteit
- Wees alert op de mogelijkheden die een crisis biedt
In de algemene voorzieningen voor dak- en thuislozen:
- Richtte de gemeente twee nieuwe diensten in; noodopvang en quarantainelocaties
- Continueerde ze de nachtopvang en inloop
- Bood de noodopvang 428 opvangplekken, verdeeld over vier locaties, waarvan op het piekmoment 380 mensen gebruik maakten
- Was de gemeente met name gericht op het bieden van ‘bed-bad-brood’.
In preventieve diensten voor mensen met geldproblemen:
- Nam de gemeente zeven maatregelen om de diensten voor mensen met geldproblemen beschikbaar te houden.
- Speelden madi’s een grote rol; zij hielden o.a. acht hoofdlocaties open voor sociaal financieel advies aan de meest kwetsbaren.
- Steeg het aantal meldingen over betaalachterstanden via Vroeg Eropaf met 5% ten opzichte van 2019
- En nam het bereik van de Vroeg Eropaf-teams toe van 53% in 2019 naar 65% in 2020.
- Had de gemeente niet goed zicht op het aantal ondernemers dat bij de madi’s terechtkwam.
Tijdlijn
Gehamerd in raadsvergadering
Naar 1.45:
