Coalitieproject 1012. Grip op ambitie?

Stadsdeel Centrum en de centrale stad werken samen in het Coalitieproject 1012. Het doel van dit project is het bestrijden van de criminaliteit in het postcodegebied 1012 in combinatie met een opwaardering van dit gebied. Binnen het postcodegebied vallen onder meer de Wallen en het Damrak. In dit beperkte onderzoek van de rekenkamer is nagegaan in hoeverre de kaderstelling en de informatievoorziening aan de raden over het project voldoende is. Hebben de raden de door hen gewenste grip op het Coalitieproject? De rekenkamer concludeert dat dit nog niet het geval is.

Onduidelijk hoe groot de transformatie in het postcodegebied 1012 moet zijn
De transformatie van criminogene en economisch laagwaardige functies staat centraal in de aanpak van het coalitieproject. Desondanks is niet bepaald hoe groot deze transformatie in zijn geheel moet zijn. Dit maakt het onmogelijk om tussentijds of na afloop na te gaan of de aanpak het gewenste resultaat heeft opgeleverd.

Criminogene en economisch laagwaardige functies in het postcodegebied 1012
Commerciële activiteiten die gevoelig zijn voor criminele invloeden worden criminogene functies genoemd. Economisch laagwaardige functies zijn niet expliciet gedefinieerd maar worden in de praktijk vaak gelijkgesteld aan de criminogene functies. In het postcodegebied gaat het om de volgende soorten functies: raambordelen, coffeeshops, smartshops, belwinkels, gokhallen, minisupermarkten, fastfoodrestaurants, massagesalons, geldwisselkantoren, seksinrichtingen en souvenirshops. In 2007 waren er 444 van dergelijke functies in het postcodegebied. Uit een recente inventarisatie blijkt dat dit aantal inmiddels is toegenomen tot 491.

Voor een gedeelte van de deelprojecten ontbreken duidelijke prestatiedoelstellingen
De aanpak van het Coalitieproject steunt op drie pijlers: de straatgerichte aanpak, sleutelprojecten en het herinrichten van de openbare ruimte. Voor de deelprojecten van deze pijlers is niet in alle gevallen bekend wanneer zij gereed moeten zijn of wat er precies moet worden bereikt. Ook is het bij de straatgerichte aanpak niet helemaal duidelijk welke werkwijze gevolgd wordt. Zo is onduidelijk in hoeverre (ondersteuning van) aankoop van andere panden dan raambordelen mogelijk is.

Kostenraming voor het Coalitieproject is onvolledig
De bij aanvang geraamde kosten voor het Coalitieproject sluiten niet volledig aan op het beleidskader. Voor enkele projecten voor de herinrichting van de openbare ruimte zijn geen kosten geraamd. Bij de raming van verwervingskosten is alleen rekening gehouden met ondersteuning van aankoop van raambordelen en niet van overige panden. Daarnaast houdt de raming geen rekening met tegenvallers: een post onvoorzien is niet opgenomen.

De raden ontvangen veel informatie, maar onvoldoende sturingsinformatie
De gemeenteraad en de stadsdeelraad Centrum ontvangen veel informatie over het Coalitieproject. De voortgangsrapportages schetsen als enige een integraal beeld van de (financiële) voortgang van het Coalitieproject. Deze informatie is voor de raden belangrijk om daadwerkelijk te kunnen sturen. De voortgangsrapportages zijn dus zeker zinvol, maar plaatsen de bereikte resultaten echter te weinig in het perspectief van de oorspronkelijke plannen. Hierdoor krijgen de raden onvoldoende inzicht in de voortgang van het Coalitieproject.

Voortgangsrapportages bevatten geen informatie over voortgang transformatie
Informatie over de voortgang van de transformatie is noodzakelijk om te kunnen vertellen hoe het Coalitieproject zich als geheel ontwikkeld. De transformatie staat namelijk centraal in de aanpak van het Coalitieproject. De ontwikkeling in het aantal van criminogene functies vraagt om toelichting: wat betekent deze toename? Was dit verwacht? Of gaat er iets niet goed? Omdat informatie over de transformatie ontbreekt wordt dit belangrijke verhaal niet verteld in de voortgangsrapportages.

Informatie over financiën vooral gericht op budgetverantwoording
De raden willen uitdrukkelijk de vinger aan de pols houden bij het Coalitieproject. Om deze reden is niet in één keer het volledige budget vrijgegeven, maar wordt er gewerkt met deelbudgetten. Om verantwoord een besluit te kunnen nemen over het volgende deelbudget moet niet alleen duidelijk zijn hoeveel er al is uitgegeven, maar ook hoeveel uitgaven naar verwachting nog nodig zijn om het Coalitieproject te voltooien. De voortgangsrapportages zijn echter vooral gericht op budgetverantwoording over het afgelopen jaar. Een raming van nog te maken kosten voor het gehele Coalitieproject ontbreekt.

Conclusies en aanbevelingen
De rekenkamer vindt versterking van de kaderstelling en de informatievoorziening over het Coalitieproject nodig. Hiervoor doet de rekenkamer negen aanbevelingen.

1. Formuleer een beleidsdoelstelling voor de vermindering van het aantal criminogene en
   economisch laagwaardige functies
2. Formuleer prestatiedoelstellingen voor alle pijlers van het Coalitieproject
3. Raam de benodigde financiële middelen om het Coalitieproject te voltooien
4. Wees zo zuinig mogelijk op de hoeveelheid verstrekte informatie
5. Rapporteer in de voortgangsrapportages over de ontwikkeling van de aantallen criminogene en economisch laagwaardige functies
6. Rapporteer over de voortgang en het verwachte moment van afronding van de drie pijlers in relatie tot de oorspronkelijke plannen
7. Rapporteer over de totaal gemaakte kosten in relatie tot de raming van totaal benodigde financiële middelen
8. Accepteer onzekerheid bij beleidsvorming en maak bewuste keuzes
9. Gebruik de behandeling van de voortgangsrapportages om te sturen