Bestuur en ondersteuning

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam gebruikt algoritmen om met minder ambtenaren sneller te kunnen werken. Zoals bij parkeercontroles of bij het opsporen van illegale vakantieverhuur. Het gebruik van algoritmen ligt gevoelig. Algoritmen kunnen grote invloed hebben op burgers en bedrijven. Er is bijvoorbeeld een risico op de inbreuk van privacy van burgers. En als er vooroordelen in een algoritme zitten, kan het algoritme discrimineren. De centrale onderzoeksvraag is in hoeverre is het Amsterdamse beheerskader voor algoritmen toereikend voor een verantwoorde toepassing van algoritmen? En welke lessen kunnen getrokken worden over het toepassen van algoritmen in de Amsterdamse praktijk?

De resultaten in 2022
Het onderzoek is nog niet gepubliceerd.

Over het onderzoek
De gemeente Zaanstad wil tussen 2030 en 2040 klimaatneutraal zijn. Dat kan bijvoorbeeld als bedrijven minder energie gebruiken. Bij energieverbruik komt CO2 vrij. In Zaanstad wordt ongeveer de helft van de CO2-uitstoot veroorzaakt door bedrijven. Sinds 1993 zijn bedrijven verplicht om energiebesparende maatregelen te treffen die zich binnen vijf jaar terug verdienen. Ook zijn bedrijven verplicht om met de overheid te delen welke energiebesparende maatregelen zij gebruiken.

De gemeente Zaanstad is verantwoordelijk voor toezicht en handhaving op deze informatie- en energiebesparingsplicht. De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied voert deze taken uit voor de gemeente. Met dit onderzoek willen we uitzoeken of toezicht en handhaving op de informatie- en energiebesparingsplicht goed is georganiseerd. Ook willen we onderzoeken of de gemeenteraad voldoende wordt geïnformeerd over de resultaten.

De resultaten in 2022
Het onderzoek is nog niet gepubliceerd.

Over het onderzoek
In deze monitor volgen wij één jaar lang de financiële ontwikkelingen in Zaanstad. Dat doen we door gemeentelijke financiële stukken te lezen die het Zaanse college heeft gestuurd naar de gemeenteraad, zoals de jaarstukken en de begroting. Als we iets opvallends zien, delen we dit met de Zaanse raad. Dat doen we via brieven, waarin we schrijven wat volgens ons belangrijke onderwerpen zijn waar de raad op kan letten: de aandachtspunten. En we geven voorbeelden voor vragen die de raad kan stellen aan het college: de vraagpunten.

De resultaten in 2022
Het onderzoek is nog niet gepubliceerd.

Over het onderzoek
In 2015 publiceerden we het oorspronkelijke onderzoek naar hoe het beleid voor beheer en onderhoud van bruggen in Amsterdam doelmatig en doeltreffend is. In 2022 voeren we een opvolgingsonderzoek uit. We kijken of en hoe het college van burgemeester en wethouders in Amsterdam onze aanbevelingen uit 2015 heeft opgevolgd.

De resultaten in 2022
Het opvolgingsonderzoek is nog niet gepubliceerd.

Over het onderzoek
Zaanstad wil tussen 2030 en 2040 klimaatneutraal zijn. Daarvoor moeten onder andere huizen en bedrijven minder aardgas gaan gebruiken voor de verwarming. Dit kan bijvoorbeeld via een warmtenet met duurzamere warmtebronnen dan gas. De gemeente wil het gebruik van het warmtenet in Zaanstad verbeteren. Daarom heeft de gemeente Zaanstad samen met andere partijen Warmtenetwerk Zaanstad BV opgericht. We onderzoeken in Grip op Warmtenetwerk Zaanstad of de gemeente Zaanstad voldoende grip heeft op het warmtebedrijf.

De resultaten in 2022
Het onderzoek is nog niet gepubliceerd.

Over het onderzoek
In het DoeMee-onderzoek Ondersteuning volksvertegenwoordiging onderzoeken we welke ondersteuning de gemeenteraad van Zaanstad ontvangt. Hoe is de Zaanse raadsgriffie samengesteld? Welk deel van het budget is beschikbaar voor onderzoek voor en advies aan de gemeenteraad? Kunnen de raadsleden fractieondersteuning krijgen? En zijn er trainings- en opleidingsmogelijkheden voor raadsleden? We kijken daarbij ook naar de financiën en gaan na hoeveel de Zaanse raad uitgeeft aan zijn eigen ondersteuning.

Aan dit DoeMee-onderzoek doen zeventig overheden mee. Hierdoor kunnen we de resultaten van de gemeente Zaanstad vergelijken met die van andere deelnemende gemeenten. Bij dit onderzoek werken we samen met het onderzoeksbureau PBLQ.

De resultaten in 2022
Het onderzoek is nog niet gepubliceerd.

Over het onderzoek
In het onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Zaanstad onderzochten wij hoe het college informatie op eigen initiatief openbaar maakt en hoe het Wob-verzoeken afhandelt. We gebruikten daarbij het landelijke benchmarkonderzoek dat door Pro Facto is uitgevoerd. We vergeleken de gemeente Zaanstad met 82 andere gemeenten, 8 provincies en 2 waterschappen.

De resultaten in 2022
Op basis van de benchmark is onze indruk dat de organisatorische randvoorwaarden, waaronder de procedures, taakverdeling en centrale registratie, op orde zijn. Beleid over het openbaar maken van overheidsinformatie ontbreekt. De informatievoorziening op de website en informatievoorziening aan raadsleden en burgers kan worden verbeterd.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). Onze bevindingen hebben we gedurende 2021 gerapporteerd en de rapportages daarover zijn terug te vinden in de bibliotheek. De uitkomsten van deze twee delen zijn in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2022
We constateren dat een integraal overzicht ontbreekt van wat er van de ambities uit het coalitieakkoord terecht is gekomen. Daarmee is de uitvoering van ambities niet goed navolgbaar. Bij de aanvang van de collegeperiode zijn er door het college wel pogingen ondernomen om de realisatie van ambities inzichtelijk te maken, maar hier is geen verdere invulling aan gegeven. De ambtelijke organisatie meldde ons bij het onderzoek dat de gemeenteraad er ook geen opdracht voor heeft gegeven en het college er verder niet op heeft aangedrongen. Het ontbreken van een integraal overzicht betekent niet dat er met het coalitieakkoord in de uitvoering weinig is gedaan. Ons onderzoek laat echter een wisselend beeld zien over de manier waarop uitvoering is gegeven aan de onderzochte ambities. Hoewel de uitvoering serieus lijkt te zijn opgepakt, zijn er regelmatig kanttekeningen te zetten bij de concrete stappen die zijn gezet en lijken behaalde resultaten soms anders uit te pakken dan bedoeld. Of dat erg is, is vooral een politiek oordeel. Maar om zich een oordeel te kunnen vormen is overzicht voor de gemeenteraad wel essentieel en dat ontbreekt nu.

Over het onderzoek
(Hoe) maakt de gemeente Amsterdam informatie openbaar? De gemeente Amsterdam wil open en transparant zijn, en kan dit bereiken door documenten openbaar te maken. Dat kan op eigen initiatief of na een Wob-verzoek. Met name het college van B en W neemt besluiten over het (deels) openbaar maken van documenten van de gemeente. Handelt het college hierbij volgens de eigen en landelijke regels en bereikt het zijn eigen doelen? Dit onderzochten we in Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam.

De resultaten in 2022
We zien dat het college in de afgelopen jaren allerlei ontwikkelingen in gang heeft gezet om meer open te zijn. Toch concluderen we dat het college nog onvoldoende doeltreffend en rechtmatig handelt bij het openbaar maken van overheidsinformatie.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het achtste thema is zorg, Wmo en jeugdhulp. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
Het merendeel van de ambities is een voortzetting van de koers van het vorige stadsbestuur. De context van het beleidsveld zorg en jeugd is in de huidige bestuursperiode weerbarstig gebleken. Hierdoor moest een ambitie anders worden ingevuld dan oorspronkelijk beoogd en was doelbereik niet altijd eenvoudig. Desondanks zien we bij acht van de veertien ambities duidelijke concrete stappen. Bij zes van de ambities ontbreken deze of is onduidelijk wat er echt is bereikt. Tot slot merken we op dat we geen vaste systematiek zien voor het uitwerken, uitvoeren en monitoren van de ambities.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het negende thema is schuldhulpverlening en armoede. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
We concluderen dat de ambities vooral bestaand beleid voortzetten. De twee ambities die per raadsamendement zijn toegevoegd, zijn gericht op educatie over en het ondersteunen van initiatieven rondom schulden. Het overgrote deel van de ambities is verwerkt in de beleidsagenda. De nadruk daarin ligt op het continueren van bestaand beleid en vernieuwing gericht op preventie en perspectief. Op zes van de elf ambities zijn concrete stappen gezet. Op vijf ambities, waaronder de twee geamendeerde, zijn beperkte stappen gezet. Door de coronacrisis is de ambitie om de doelgroep van armoedevoorzieningen te verruimen uitgesteld. Deze verruiming is grondig voorbereid, maar zal deze collegeperiode niet meer worden uitgevoerd. Tegelijkertijd heeft de coronacrisis gezorgd voor extra investeringen en het (tijdelijk) verder terugdringen van huisuitzettingen.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het zevende thema is betaalbaar wonen voor lage en middeninkomens. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
Bij veel ambities zijn concrete stappen gezet. Er is gebouwd, gelobbyd bij het Rijk en er zijn afspraken gemaakt met woningbouwcorporaties en belangenorganisaties. Daarnaast blijven de resultaten in het gehele middensegment, ondanks dat er met passende en dekkende maatregelen concrete of beperkte concrete stappen zijn gezet, erg achter bij wat was beoogd. Voor de uitvoering van veel ambities is de gemeente afhankelijk van derden, en dit bemoeilijkt deze uitvoering soms.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het vijfde thema is voorschool, primair en secundair onderwijs. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
De ambities raken het onderwijsveld in de breedte en betreffen onderwerpen van het lerarentekort, segregatie, internationalisering tot aan onderwijshuisvesting. De nadruk ligt op een eigen accent: kansengelijkheid voorop. Er is overzicht gecreëerd over het onderwijsbeleid en de meeste ambities zijn goed tot uitvoering gebracht. We vinden het positief opvallen dat de monitoring en evaluatie in de aanpakken veelal is uitgewerkt en uitgevoerd en de raad met regelmaat is geïnformeerd over de plannen en de voortgang

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het zesde thema is werk en inkomen. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
Zeker zeven van de elf ambities zetten de koers van het vorige stadsbestuur voort. Wel legt het bestuur eigen accenten. Dit zijn de nadruk op werk als basis voor bestaanszekerheid (in plaats van meedoen en participatie) en het centraal stellen van vertrouwen (in plaats van wantrouwen en controledwang). Er zijn op iets meer dan de helft van de ambities duidelijk concrete stappen gezet. Bij de ambities waar de concrete stappen beperkt zijn, komt dat doordat elementen niet zijn uitgewerkt, ingezet beleid niet is bestendigd of resultaten achterblijven. Tot slot lijkt een systematisch overzicht over en inzicht in de uitvoering van ambities te ontbreken.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het derde thema is haven, circulaire economie en afval. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
Vrijwel alle ambities van dit thema zijn gericht op of bevatten aspecten van duurzaamheid. De haven wordt als een belangrijke partner gezien in het realiseren van de ambitieuze duurzaamheidsdoelen. Veel van de ambities van dit thema kunnen niet binnen één coalitieperiode gerealiseerd worden en vergen een lange adem. Hoewel het merendeel van de maatregelen overwegend passend en dekkend zijn om uitvoering te geven aan de ambities, zijn concrete acties vaak maar beperkt. Opvallend is de ambitie om fossiele activiteiten te vervangen,  waaronder steenkool. Deze ambitie wordt in onvoldoende mate geadresseerd en blijft in uitvoering ook achter.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het vierde thema is klimaat, energietransitie en Amsterdam aardgasvrij. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
Amsterdam wil de groene koploper van Nederland en Europa worden. Met het coalitieakkoord is duurzaamheid nadrukkelijker dan in voorgaande coalitieperioden een speerpunt. De overkoepelende ambitie is bijna (95%) klimaatneutraal in 2050 en aardgasvrij in 2040. De ambities horende bij dit thema zijn ambitieus met een lange horizon en afhankelijkheid van partners voor de realisatie. In de huidige bestuursperiode zijn veel concrete stappen ondernomen. Hoewel er veel concrete stappen zijn ondernomen (momenteel voornamelijk op strategisch niveau), is de bijdrage aan de realisatie van de ambities nog beperkt. Zonder extra maatregelen, middelen en bevoegdheden is het niet mogelijk om een (bijna) klimaatneutrale en aardgasvrije stad te zijn binnen het gestelde tijdspad.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het tweede thema is openbare ruimte, mobiliteit en water. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
Alle ambities van dit thema gaan over de leefbaarheid van de stad. Hierbij moet de gemeente een balans zien te vinden waarin bewoners en ondernemers centraal staan en bezoekers welkom blijven in Amsterdam. Deze mengeling van belangen zorgt voor complexiteit. De focus van de ambities ligt op het terugdringen van overlast van drukte en afval, reclame en bedrijfsmatig pretvervoer. De realisatie van de ambities is grotendeels op weg, maar soms is er meer focus nodig. Tot slot blijkt de effectiviteit van de genomen maatregelen is vaak onbekend door een gebrek aan monitoring.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij twee aan elkaar gerelateerde onderzoeken uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met twee gerelateerde onderzoeken wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. In dit eerste onderzoek richtten we ons op het beoordelen van de beschikbare informatie over de realisatie van de ambities uit het coalitieakkoord. Is het navolgbaar wat er nu van de ambities terecht is gekomen?

De resultaten in 2021
De uitvoering van het coalitieakkoord blijkt onvoldoende navolgbaar. Een integraal en helder inzicht (op hoofdlijnen) in de stand van zaken bij de uitvoering van het coalitieakkoord ontbreekt. Ook de reguliere planning en control-documenten zoals de begroting en de jaarrekening bieden geen bruikbaar inzicht. Het onderzoek naar de uitvoering van het coalitieakkoord is gepubliceerd in februari 2022.

Over het onderzoek
In 2021 voerden wij een onderzoek uit naar het Coalitieakkoord 2018-2022. Een nieuwe lente en een nieuw geluid. Aan het huidige college ligt een inhoudelijk akkoord van de vier coalitiepartijen ten grondslag: het coalitieakkoord. In dit coalitieakkoord hebben de coalitiepartijen opgeschreven welke ambities zij nastreven bij hun samenwerking in het college. Met dit onderzoek wilden we nagaan hoe het nu staat met de ambities uit het coalitieakkoord. Dit onderzoek bestaat uit twee delen: Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: navolgbaarheid (één deelonderzoek) en Ambities Coalitieakkoord 2018-2022: uitvoering (negen deelonderzoeken). In dit tweede deel richtten we ons op het beoordelen van wat er daadwerkelijk is bereikt van de ambities van het coalitieakkoord. Hiervoor hebben we negen thema’s geselecteerd. Van ieder thema hebben we de uitvoering van de ambities onderzocht. Het eerste thema is democratisering. De uitkomsten van dit deel zijn, samen met de uitkomsten van het eerste deel (over de navolgbaarheid) in 2022 samengenomen in één bestuurlijk rapport waarin we onze overkoepelende conclusies hebben getrokken en aanbevelingen hebben gedaan.

De resultaten in 2021
Het uitvoering geven aan democratisering wordt door de ambtelijke organisatie gekenschetst als een complexe zoektocht waarin een balans moest worden gezocht tussen de participatieve en de representatieve democratie. Dit leidde ertoe dat gaandeweg ambities en maatregelen veranderden of dat nieuwe ontwikkelingen, zoals rondom het referendum, zijn ingezet die niet voorkwamen in de ambities van het coalitieakkoord. De realisatie van de ambities is grotendeels op weg. Van alle ambities vindt de ambtelijke organisatie het beschikbaar stellen van buurtbudgetten, de stadsdeelfondsen en het participatiebeleid het meest bijdragen aan democratisering. Het samen met bewoners of andere belanghebbenden vormgeven van beleid en processen komt echter moeilijk van de grond.

Over het onderzoek
In Afhandeling van meldingen openbare ruimte in Weesp onderzochten we hoe doeltreffend de gemeente Weesp de binnengekomen meldingen openbare ruimte afhandelt.

De resultaten
Wij concluderen dat de afhandeling van deze meldingen na de ambtelijke fusie met Amsterdam is verbeterd. Maar de doeltreffende en doelmatige afhandeling blijft aandacht vragen. Met de overstap op het Amsterdamse meldingssysteem kunnen meldingen eenvoudig worden gedaan. De melder wordt geïnformeerd over de afhandeling en gevraagd naar de klanttevredenheid. Ook de interne monitoringsinformatie over de afhandeling is verbeterd. Het college heeft naar eigen zeggen twee ambitieuze doelstellingen gesteld. Beide zijn niet gehaald.

Over het onderzoek
Amsterdammers melden steeds vaker als zij iets zien wat gemaakt of opgeruimd moet worden. Zoals een losse stoeptegel of een volle prullenbak. Het college wil dat burgers snel en altijd een melding kunnen doen. Dus ook ’s avonds en in het weekend. De gemeente wil vervolgens ook alle meldingen snel afhandelen. Daarbij wil ze de melder goed op de hoogte houden van de afhandeling. In Afhandeling meldingen openbare ruimte gingen we na of de afhandeling doeltreffend is.

De resultaten in 2021
Wij concluderen dat de afhandeling gedeeltelijk doeltreffend wordt afgehandeld. Meldingen kunnen 24/7 worden gedaan en het meldingsformulier is versimpeld. De communicatie met de melder is verbeterd en de klanttevredenheid stijgt. Een ander deel van de doelen is niet bereikt. Een aanzienlijk deel van de (urgente) meldingen wordt niet binnen de toegezegde termijn afgehandeld. Meldingen met de status ‘afgehandeld’ zijn niet altijd resultaatgericht opgelost, en het college slaagt er maar beperkt in om terugkerende problemen, bijvoorbeeld afval naast de container, structureel op te lossen.

Over het onderzoek
Inwoners kunnen het melden als zij op straat of in een park iets zien wat gemaakt of opgeruimd moet worden. Een losse stoeptegel, bijvoorbeeld. Of een volle prullenbak. Alle meldingen over de openbare ruimte komen binnen bij de gemeente. De gemeente moet de binnengekomen meldingen afhandelen en over deze afhandeling communiceren met de melder. Hoe doet de gemeente Zaanstad dit? In Meldingen openbare ruimte onderzoeken we hoe het college van B en W de meldingen van de openbare ruimte afhandelt.

De resultaten
Meldingen openbare ruimte die de gemeente Zaanstad ontvangt, gaan meestal over kapotte lantaarnpalen en rondslingerend afval. Het college in Zaanstad wil dat 95% van reguliere meldingen openbare ruimte binnen 30 dagen wordt afgehandeld (spoedmeldingen binnen 2 dagen) en dat 65% van de melders tevreden is over de afhandeling. Daarnaast streeft het college naar een gebruiksvriendelijk meldproces en het actief informeren van melders over de afhandeling van hun melding. Het college heeft deze ambities nog niet bereikt. De kwaliteit van de informatievoorziening, zowel intern als richting de raad, schiet tekort.

Over het onderzoek
Het riool heeft een belangrijke rol in onze samenleving. De gemeente Amsterdam is verantwoordelijk voor een goede werking van het riool en laat de uitvoering en het beheer ervan over aan Waternet. In dit eerste deelonderzoek naar de gemeentelijke rioolwatertaken onderzochten we de inrichting en aansturing van de gemeentelijke rioolwatertaken. De centrale vraag is: in hoeverre voeren de verschillende partijen de gemeentelijke rioolwatertaken in Amsterdam adequaat uit?

De resultaten in 2021
Op hoofdlijnen werkt de huidige inrichting naar behoren. Over het ontwerp is goed nagedacht. En de gemeente, AGV en Waternet zijn tevreden. We vinden wel dat de inrichting heroverwogen moet worden. Deze is sinds de oprichting in 1997 vrijwel niet veranderd. Door het succes van de samenwerking zijn belangrijke punten uit het oog verloren. Er zijn geen evaluaties, heroverwegingen en herijkingen geweest. Hierdoor is de toekomstbestendigheid van de inrichting in gevaar gekomen. Dit resulteert in incidenten en problemen. Ook is er sprake van een gebrek aan professioneel-kritische houding van het stichtingsbestuur naar de directie toe.

Over het onderzoek
In twee deelonderzoeken nemen we het Amsterdamse jeugdbeleid onder de loep. De kosten voor regionaal ingekochte specialistische jeugdhulp namen de afgelopen jaren sterk toe. De gemeente besloot daarom om het inkoopstelsel voor de jeugdhulp per 1 januari 2021 te wijzigen. Het eerste deelonderzoek gaat over dit nieuwe inkoopstelsel voor hoogspecialistische jeugdhulp: wat zijn de probleemanalyse en beleidsredenering achter dit besluit, zijn deze van voldoende kwaliteit, en vormt het stelsel een passende oplossing voor de gesignaleerde problemen?

De resultaten in 2020
De gemeente acteert met “volle kracht vooruit” en koos voor een geheel nieuw inkoopstelsel. Dat straalt daadkracht uit. Hierbij is echter geen tijd genomen om te reflecteren op wat er fout ging. Door deze onbalans tussen acteren en reflecteren is het de vraag of het nieuwe inkoopstelsel een oplossing is voor de problemen in het huidige stelsel.

Over het onderzoek
De financiële positie bepaalt mede of en hoe de gemeente Amsterdam met de gevolgen van de coronacrisis om kan gaan. Tegelijkertijd is de financiële positie van een gemeente een complex en moeilijk te doorgronden onderwerp. We hebben met ons instrumentenpaneel de huidige financiële positie van de gemeente Amsterdam in kaart gebracht. Ook hebben wij inzichten uit eerdere onderzoeken bij Zaanstad en Amsterdam op een rij gezet die nuttig kunnen zijn bij het besluiten over het omgaan met de (financiële) gevolgen van de coronacrisis.

De resultaten in 2020
De Amsterdamse financiële positie is verslechterd ten opzichte van 2015. Deze verslechtering is vooral zichtbaar bij de financiële prestaties op korte en lange termijn en de mogelijkheid om incidentele tegenvallers op te vangen met de algemene reserve. Tegelijkertijd is de financiële positie, in vergelijking met andere gemeenten, nog steeds (erg) ruim. Dit betekent dat Amsterdam in 2019 een slechtere uitgangspositie heeft om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen dan in 2015 maar dat, gemiddeld genomen, deze uitgangspositie nog steeds veel beter is dan andere gemeenten in Nederland.

Over het onderzoek
De financiële positie van een gemeente bepaalt mede of en hoe die gemeente met financiële tegenslagen kan omgaan. Ook in (en na) de coronatijd is dit erg relevant. De financiële positie laat namelijk zien hoe de gemeente met de gevolgen van de coronacrisis kan omgaan. Tegelijkertijd is de financiële positie van een gemeente een complex en moeilijk te doorgronden onderwerp. In Zicht op de financiële positie onderzoeken we hoe de gemeente Weesp met de gevolgen van de coronacrisis kan omgaan.

De resultaten
Het blijkt dat de financiële positie van Weesp ten opzichte van 2015 zowel is verbeterd als verminderd. Het saldo van baten en laten is verbeterd. En de schuld is gedaald ten opzichte van de investeringen. Tegelijkertijd heeft Weesp iets minder mogelijkheden om te compenseren voor financiële tegenvallers. Over het algemeen betekent dit dat Weesp nu beter de gevolgen van de coronacrisis kan opvangen dan in 2015. Maar dat tegenvallers sneller dan voorheen direct van invloed kunnen zijn op de financiële prestaties op de korte en lange termijn.

Over het onderzoek
Houdt de gemeente Amsterdam meer geheim dan nodig is? Het college van B en W wil open en transparant zijn, en uit zichzelf meer informatie openbaar maken. In Geheimhouding zijn we nagegaan we of dit gebeurde. En in hoeverre het college en de raad bij het opleggen, opheffen en bekrachtigen van geheimhouding handelden volgens de regels en hun eigen kaders.

De resultaten in 2020
De belangrijkste conclusie is dat er, ondanks verbeteringen, meer geheim wordt gehouden dan noodzakelijk is. Het aantal geheime stukken en het aantal vergaderpunten met geheime stukken is toegenomen. Niet alleen binnen deze collegeperiode, maar ook in vergelijking met de vorige collegeperiode die wij onderzochten (april 2009-maart 2011). Voor burgers en zelfs soms voor raadsleden is niet inzichtelijk over welke geheime stukken de raad vergadert. Andere gemeenten zijn op dat punt opener en transparanter.

Over het onderzoek
De financiële positie van een gemeente bepaalt mede of en hoe die gemeente met financiële tegenslagen kan omgaan. Ook in (en na) de coronatijd is dit erg relevant. De financiële positie laat namelijk zien hoe de gemeente met de gevolgen van de coronacrisis kan omgaan. Tegelijkertijd is de financiële positie van een gemeente een complex en moeilijk te doorgronden onderwerp. In de actualisatie van Zicht op de financiële positie onderzoeken we hoe de gemeente Zaanstad met de gevolgen van de coronacrisis kan omgaan.

De resultaten
De Zaanse financiële positie is ten opzichte van 2015 verbeterd, maar deze verbetering blijft wel achter bij die van het gemiddelde van andere Nederlandse gemeenten. De verbetering is vooral zichtbaar bij de kortetermijnprestaties, risico’s en mogelijkheden om eenmalige tegenvallers op te vangen. Voor de lange termijn is het beeld meer wisselend met een verbetering bij het structureel saldo, maar ook een stijging van de schuld in verhouding tot bezittingen. Dit betekent dat Zaanstad in 2019 een betere uitgangspositie heeft om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen dan in 2015 maar dat, gemiddeld genomen, andere Nederlandse gemeenten een ruimere uitgangspositie hebben.

Over het onderzoek
In 2019 stelden de Amsterdamse raadsleden 444 schriftelijke vragen en dienden zij 1.051 moties in. Dit soort raadsinstrumenten worden steeds vaker gebruikt door raadsleden. Bijvoorbeeld om besluiten van het college bij te sturen of om informatie te krijgen over de uitvoering van het beleid. Wat gebeurde er met al deze vragen en moties? En werden ze op tijd en voldoende afgehandeld? Dat onderzochten we in Raadsinstrumenten.

De resultaten in 2020
Wij constateren dat schriftelijke vragen en aangenomen moties vaak voldoende worden afgehandeld. Als er geen sprake is van een voldoende afhandeling dan gaat het vaak om een samengevoegde afhandeling waardoor afzonderlijke elementen van een vraag of motie niet meer te volgen zijn. Anders is het beeld bij de tijdigheid van de afhandeling van schriftelijke vragen en aangenomen moties. Deze is meestal te laat.

Over het onderzoek
In Amsterdam controleert ACAM jaarlijks de gemeenterekening. We zijn de wettelijke toezichthouder op ACAM en voeren Wta-beoordelingsonderzoeken uit. In 2020 hebben we bij ACAM een meer diepgaand onderzoek uitgevoerd waarbij we ook verschillende onderdelen van het controledossier bekeken. We onderzochten de controle(aanpak) van de jaarrekening 2018. Daarbij besteedden we specifiek aandacht aan de inkoop, grondexploitaties, weerstandscapaciteit en fraude.

De resultaten in 2020
De belangrijkste conclusie is dat wij – op de door ons onderzochte onderdelen – geen informatie hebben aangetroffen op basis waarvan we moeten concluderen dat ACAM niet in voldoende mate voldoet aan de in de Wta gestelde eisen, voor zover deze in de gemeentewet van toepassing zijn verklaard.

Over het onderzoek
In Nederland moeten gemeenten met indicatoren laten zien hoe zij hun beleid uitvoeren. De indicatoren van de gemeente Amsterdam staan in een doelenboom. We onderzoeken in Bruikbaarheid van indicatoren of de indicatoren van de gemeente Amsterdam zorgen voor een helder, relevant en bruikbaar inzicht van door haar behaalde activiteiten en doelen. Kunnen raadsleden en geïnteresseerde burgers de inzichten uit de doelenboom goed gebruiken? We onderzoeken vijf indicatoren uitgebreider. Dit vijfde deelonderzoek gaat over de indicator die meet hoeveel personen een uitkeringsschuld bij de gemeente hebben.

Deze indicator is geformuleerd voor de activiteit van de gemeente om te controleren waar hoog risico is op onrechtmatige verstrekking van uitkeringen en dit actief te corrigeren. Deze activiteit moet bijdragen aan de financiële bestaanszekerheid van Amsterdammers die niet (volledig) in hun levensonderhoud kunnen voorzien.

De resultaten in 2019
Uit ons onderzoek blijkt dat de indicator onvoldoende duidelijk en specifiek is geformuleerd: het is niet duidelijk wat onder uitkeringsschuld wordt verstaan en wie hieronder vallen. De indicator is redelijk betrouwbaar tot stand gekomen. Ook is de indicator onvoldoende relevant. De indicator is lastig te interpreteren door de verschillende factoren die van invloed kunnen zijn op het verloop van het aantal mensen met een uitkeringsschuld. Hierdoor is er ook geen eenduidige relatie tussen de indicator en het bovenliggende doel van de gemeente: het bieden van financiële bestaanszekerheid en inkomenszekerheid aan mensen. Tot slot is de indicator onvoldoende toegelicht in de begroting.

Over het onderzoek
In Nederland moeten gemeenten met indicatoren laten zien hoe zij hun beleid uitvoeren. De indicatoren van de gemeente Amsterdam staan in een doelenboom. We onderzoeken in Bruikbaarheid van indicatoren of de indicatoren van de gemeente Amsterdam zorgen voor een helder, relevant en bruikbaar inzicht van door haar behaalde activiteiten en doelen. Kunnen raadsleden en geïnteresseerde burgers de inzichten uit de doelenboom goed gebruiken? We onderzoeken vijf indicatoren uitgebreider. Dit vierde deelonderzoek gaat over de indicator die de vestiging van nieuwe internationale bedrijven in Amsterdam meet.

Deze indicator is geformuleerd voor de activiteit van de gemeente om ernaar te streven om (internationale) bedrijven voor de regio aan te trekken, te behouden en bedrijfsuitbreidingen te ondersteunen. Dit moet positieve effecten hebben op werkgelegenheid, duurzaamheid en innovatie in de regio Amsterdam.

De resultaten in 2019
Uit ons onderzoek blijkt dat de indicator voldoende duidelijk en specifiek is geformuleerd. De indicator is grotendeels betrouwbaar tot stand gekomen. De indicator wordt al lange tijd (sinds 2011) gebruikt. De indicator sluit aan bij de activiteiten van amsterdam inbusiness en de relatie tot het bovenliggende doel is logisch. Daarmee is er sprake van een voldoende relevante indicator. Daarentegen wordt de indicator voor de vestiging van internationale bedrijven in de begroting onvoldoende toegelicht.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam bezit veel grond. Deze grond verkoopt zij niet, maar geeft zij uit in erfpacht. De erfpachter mag de grond in principe altijd gebruiken, zolang hij zich maar aan de afspraken houdt en een vergoeding voor het gebruik van de grond – de (erfpacht)canon – betaalt. Wij onderzochten de wijze waarop de gemeente de aanbiedingen doet voor een nieuwe canon aan Amsterdamse erfpachters.

Resultaten in 2012
Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de erfpachters de gemeentelijke aanbieding niet accepteert. De vervolgens door deskundigen vastgestelde grondwaarde, canonpercentage en de te betalen canon wijken in alle gevallen af van de gemeentelijke aanbieding. We leiden uit het hoge afwijzingspercentage van de gemeentelijke aanbiedingen af dat de gemeente er niet in is geslaagd om het vertrouwen van de erfpachter te winnen. Het hoge afwijzingspercentage zorgt er bovendien voor dat de voordelen van de gemeentelijke aanbiedingen als sneeuw voor de zon verdwijnen, waardoor de aanbiedingen maar beperkt doeltreffend en doelmatig zijn.

Over het onderzoek
In Nederland moeten gemeenten met indicatoren laten zien hoe zij hun beleid uitvoeren. De indicatoren van de gemeente Amsterdam staan in een doelenboom. We onderzoeken in Bruikbaarheid van indicatoren of de indicatoren van de gemeente Amsterdam zorgen voor een helder, relevant en bruikbaar inzicht van door haar behaalde activiteiten en doelen. Kunnen raadsleden en geïnteresseerde burgers de inzichten uit de doelenboom goed gebruiken? We onderzoeken vijf indicatoren uitgebreider. Dit derde deelonderzoek gaat over plusnet voetganger.

Deze indicator is geformuleerd voor de activiteit van de gemeente om het percentage plusnet voetganger te laten voldoen aan de minimale doorloopruimte van 1,80 m.

De resultaten in 2019
Uit ons onderzoek blijkt dat de indicator is gebaseerd op een gedegen en uitgebreid onderzoek, maar het blijft een momentopname. Door veranderingen op straat naderhand kan de beleving van de ruimte door de voetganger ter plaatse toch (aanzienlijk) anders zijn. Ook is het de vraag in hoeverre de afbakening van het plusnet voetganger in alle gevallen goed aansluit op de stoepen in Amsterdam die écht belangrijk zijn voor voetgangers.

Over het onderzoek
In Nederland moeten gemeenten met indicatoren laten zien hoe zij hun beleid uitvoeren. De indicatoren van de gemeente Amsterdam staan in een doelenboom. We onderzochten in Bruikbaarheid van indicatoren of de indicatoren van de gemeente Amsterdam zorgen voor een helder, relevant en bruikbaar inzicht van door haar behaalde activiteiten en doelen. Kunnen raadsleden en geïnteresseerde burgers de inzichten uit de doelenboom goed gebruiken? We onderzochten vijf indicatoren uitgebreider. Dit tweede deelonderzoek ging over het verwijderen van drijf- en grofvuil.

Deze indicator is geformuleerd voor de activiteit van de gemeente om het openbare water begaanbaar, aantrekkelijk, schoon en veilig en schoon te maken voor alle gebruikers, door jaarlijks honderden tonnen afval uit het water te laten verwijderen met speciale boten van Waternet.

Resultaten in 2019
In de begroting staat weinig over de indicator voor het verwijderen van drijf- en grofvuil. Hierdoor kunnen lezers van de begroting vermelde cijfers lastig of helemaal niet plaatsen. Daarnaast sluit de activiteit niet precies aan op wat de indicator meet. Wel is de indicator voldoende duidelijk en specifiek beschreven. Tot slot is de indicator redelijk betrouwbaar tot stand gekomen: het gerapporteerde aantal ton verwijderd drijf- en grofvuil komt vrijwel overeen met het werkelijke gewicht van het verwijderd drijf- en grofvuil.

Over het onderzoek
Wanneer inwoners en ondernemingen van de gemeente Amsterdam een vergunning aanvragen, moeten ze daarvoor een vergoeding betalen aan de gemeente. Dit zijn leges. Het is een bestuurlijke keuze om de kosten geheel door de aanvrager van de vergunning te laten betalen of deels uit de algemene middelen te betalen. Met Leges bij vergunningaanvragen gaven we inzicht in de rechtmatigheid, doelmatigheid en transparantie van de gemaakte en de te maken keuzes bij het bepalen van de hoogte van de legestarieven bij vergunningaanvragen.

Resultaten in 2019
We concluderen onder andere dat het legesproces kwetsbaar is en meer aandacht vraagt. Het college past niet alle gemaakte keuzes toe, er zijn onvoldoende interne controles, interne kennis wordt onvoldoende benut, de archivering is niet op orde en de verantwoordelijkheden zijn onoverzichtelijk.

Over het onderzoek
Bijna 100.000 Amsterdammers hebben een lichamelijke beperking en zo’n 150.000 Amsterdammers hebben een verstandelijke of psychische beperking. Al deze inwoners kunnen knelpunten ervaren in het zelfstandig uitbrengen van hun stem. Knelpunten zijn bijvoorbeeld trappen, drempels en ontbrekende geleidelijnen bij stemlokalen, maar ook moeilijk te begrijpen of ontbrekende informatie over toegankelijkheid. In dit onderzoek wilden we nagaan in hoeverre de gemeente Amsterdam ervoor zorgde dat alle burgers die mochten stemmen, ook konden stemmen.

Resultaten in 2019
Slechts 7 van de 80 door ons bezochte stemlocaties voldoen aan alle eisen van toegankelijkheid. In 73 van de 80 locaties is er iets aan de hand. Ook 60% van de voorzitters van de stembureaus melden bijzonderheden over de toegankelijkheid. Stemlocaties zijn over het algemeen redelijk te bereiken en te betreden, maar we constateren ook problemen; zelfs bij locaties die volgens de gemeente volledig toegankelijk zijn. Op de stempas staat slechts beperkte informatie over de toegankelijkheid en digitale links op webpagina’s zijn niet altijd duidelijk.

Over het onderzoek
In Nederland moeten gemeenten met indicatoren laten zien hoe zij hun beleid uitvoeren. De indicatoren van de gemeente Amsterdam staan in een doelenboom. We onderzochten in Bruikbaarheid van indicatoren of de indicatoren van de gemeente Amsterdam zorgden voor een helder, relevant en bruikbaar inzicht van door haar behaalde activiteiten en doelen. Konden raadsleden en geïnteresseerde burgers de inzichten uit de doelenboom goed gebruiken? We onderzochten vijf indicatoren uitgebreider. Dit eerste deelonderzoek gaat over hulp aan statushouders.

Deze indicator is geformuleerd voor de activiteit van de gemeente om statushouders drie jaar lang te helpen op het moment dat ze in Amsterdam komen wonen, door hen bijvoorbeeld intensief te begeleiden bij het leren van Nederlands en het vinden van werk.

De resultaten in 2019
Uit ons onderzoek blijkt dat deze indicator onvoldoende duidelijk, specifiek en begrijpelijk is beschreven in de begroting. Lezers die meer zouden willen weten over de indicator van het helpen van statushouders, kunnen hierover weinig informatie vinden in dat document. Ook wordt met de indicator niet duidelijk hoe de gemeente de hulp aan statushouders effectief uitvoert.

Over het onderzoek
Sinds 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor jeugdhulp. Eerder waren dit de stadsregio en het Rijk. Door deze verandering zou het aanbod van jeugdhulp eenvoudiger, efficiënter en effectiever worden. Ook zou het financieel voordelig zijn. In het najaar van 2018 bleek dat de kosten voor de jeugdhulp in Zaanstad erg opliepen. Inmiddels heeft de jeugdhulp in Zaanstad een tekort van € 3,9 miljoen. In dit onderzoek willen we laten zien hoe dit tekort is ontstaan en wat de gemeente ertegen wil doen. Ook onderzoeken we hoe de gemeente Zaanstad is omgegaan met de aanbevelingen van ons onderzoek uit 2015.

De resultaten
De gemeente Zaanstad heeft het tekort op de jeugdhulpverlening in 2018 niet goed in beeld. Het college heeft eerder aan de raad een tekort van € 3,9 miljoen gemeld. Wij komen op een tekort van € 5,9 miljoen. We concluderen verder dat de gemeente onvoldoende zicht heeft op de oorzaken voor de tekorten op de jeugdhulp. Dit komt doordat de ontwikkeling van het gebruik van en de kosten voor specialistische jeugdhulp niet goed in beeld zijn.

Over het onderzoek
Nederland gaat van het aardgas af. In de gesprekken over de verduurzaming van de warmtevoorziening van Amsterdam nemen warmtenetten al lang een belangrijke plaats in. Voordat we besloten onderzoek uit te voeren naar dit onderwerp, voerden we eerst een verkennend onderzoek uit naar het beleid van de gemeente over de verduurzaming van de warmtevoorziening.

De resultaten in 2019
We constateren dat er een door de gemeenteraad vastgesteld beleidskader ontbreekt voor het verduurzamen van de warmtevoorziening. Daarnaast zijn de beoogde effecten concreet, maar missen deze scherpte. We zien ook dat het beleidsdoel helder en concreet is geformuleerd. Echter zijn de middelen onvoldoende helder en concreet. Tot slot concluderen we dat het beleid niet tijdig is vastgesteld.

Over het onderzoek
Het Transformatiefonds is met de Begroting 2017 van Zaanstad in het leven geroepen. Het doel van dit fonds is om de bouw van extra woningen in Zaanstad te realiseren. Tegelijkertijd mag de inzet van middelen uit het fonds niet leiden tot uitholling van de financiële positie van Zaanstad. Een belangrijke voorwaarde is daarom dat de bestedingen uit het Transformatiefonds uiteindelijk ook moeten leiden tot hogere inkomsten voor Zaanstad. We onderzochten of de financiële positie van Zaanstad voldoende is geborgd in de opzet van het Transformatiefonds.

De resultaten
Wij constateren dat het Transformatiefonds nuttig is met het oog op een stabiele financiële positie. De wijze waarop het Transformatiefonds is opgezet biedt echter niet echt het gewenste houvast. De Zaanse financiële positie kan zich dan onverhoopt negatief ontwikkelen als gevolg van de inzet van het fonds. Voor een deel komt dit doordat het ramen van financiële ontwikkelingen in de (verre) toekomst altijd gepaard gaat met onzekerheden. Maar het komt ook door vermijdbare onduidelijkheden in de uitwerking van het Transformatiefonds.

Over het onderzoek
Burgers en bedrijven hebben soms een vergunning van de gemeente Amsterdam nodig. Voor sommige activiteiten is het aantal uit te geven vergunningen beperkt en schaars. Bijvoorbeeld vergunningen voor het parkeren van auto’s, het varen met een rondvaartboot of voor handelen op een markt. Amsterdam heeft 19 schaarse vergunningstelsels en mogelijk neemt dit aantal in de komende jaren toe. In Zicht op schaarse vergunningstelsels onderzochten we welke mogelijkheden schaarse vergunningen de gemeente bieden.

Resultaten in 2019
Uit het onderzoek blijkt dat het college van burgemeester en wethouders de inrichting van schaarse vergunningstelsels serieus neemt. Tegelijkertijd zien we een aantal verbeterpunten. Zo is de ambtelijke kennis die benodigd is voor de voorbereiding versnipperd. Schaarse vergunningen worden niet systematisch geëvalueerd, daardoor is niet altijd bekend of een schaarse vergunning nog het meest doelmatige en doeltreffende instrument is en of nog wordt voldaan aan de huidige regelgeving. We zetten in ons onderzoek uiteen welke mogelijkheden de gemeente heeft om schaarstevraagstukken via vergunningen te regelen. En met welke vereisten rekening moet worden gehouden bij de invoering van een nieuw vergunningstelsel of het aanpassen van een bestaand vergunningstelsel.

Over het onderzoek
De haven van Amsterdam heeft een bijzonder risicoprofiel. Dat komt, omdat er veel bedrijven zitten met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. Daarom kunnen de gevolgen van een brand in de Amsterdamse haven een grote impact hebben. Daarnaast blijkt de brandweer niet altijd binnen de wettelijke norm van 8 minuten aanwezig te kunnen zijn. In Brandweerzorg in de Amsterdamse haven onderzochten we de risico’s in de haven: in hoeverre is de brandweerzorg in de Amsterdamse haven (gezien de risico’s) adequaat? En wordt de gemeenteraad hierbij betrokken?

De resultaten in 2018
De brandweer heeft de afgelopen jaren veel maatregelen genomen om de risico’s in de haven te beheersen. Bij de uitvoering zijn echter nog de nodige tekortkomingen. De gemeenteraad krijgt alle informatie over brandweerzorg die het college verplicht is om te geven en is voldoende geïnformeerd over de brandweerzorg in de haven. Het kan echter tijdiger, duidelijker en vollediger. De Amsterdamse gemeenteraad stelt redelijk vaak vragen, ook over de brandweerzorg in de haven. De jaarstukken van de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland krijgen daarbij echter weinig aandacht, terwijl die wel relevante informatie bevatten.

Lees het hele onderzoek op de projectpagina.

Over het onderzoek
Amsterdam wil bijdragen aan het behalen van de klimaatdoelstellingen van Parijs door de warmtevoorziening in de stad te verduurzamen. Er zijn al vanaf de negentiger jaren twee grote warmtenetten in de stad. Het grootste netwerk is in bezit van Nuon Warmte en het kleine westelijk netwerk is eigendom van Westpoort Warmte. In Grip op Westpoort Warmte onderzochten we de wijze waarop de gemeente Amsterdam sturing gaf aan en verantwoording aflegde over Westpoort Warmte B.V.

De resultaten in 2018
Er zijn verschillende gebiedsuitbreidingen geweest. Bij elke gebiedsuitbreiding moeten de oorspronkelijke afspraken worden aangepast. Dat gebeurt slordig of niet. Daarnaast is de structuur van WPW na oprichting niet meer gewijzigd. Daarom is de structuur nu complex en gedateerd. Tot slot wordt de kennisachterstand over WPW bij de gemeente steeds groter: belangrijke risico’s worden niet gedeeld met de raad. En deze risico’s worden daarom niet betrokken bij het besluitvormingsproces.

In 2014 publiceerden we het onderzoek Afwikkeling van niet-fiscale bezwaren, over de wijze waarop de gemeente Zaanstad niet-fiscale bezwaren van burgers afwikkelde. We deden zeven aanbevelingen om knelpunten weg te nemen. In 2018 keken we wat het college met onze aanbevelingen heeft gedaan.

De resultaten
Uit het opvolgingsonderzoek (2018) blijkt dat het college onze aanbevelingen uit 2014 heeft opgepakt en verbeteringen heeft doorgevoerd. Daarnaast blijft een aandachtspunt de wijze waarop de gemeente omgaat met de rechten van de bezwaarmakers.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam startte in 2009 met Project 1012: een ambitieuze aanpak van de criminaliteit in het postcodegebied 1012. Dit is het oude centrum van Amsterdam dat onder meer bestaat uit de Wallen. In 2011 onderzochten we in Coalitieproject 1012 de  kaderstelling en informatievoorziening van dit project. In 2018 eindigde het langlopende coalitieproject en onderzochten we in ons onderzoek Project 1012 in  hoeverre de gemeente de gestelde doelen heeft bereikt. We hebben daarvoor inzichtelijk gemaakt of de activiteiten van Project 1012 volgens plan zijn uitgevoerd. En welk effect het project heeft gehad op het oude centrum van Amsterdam.

Resultaten in 2018
Onze conclusie is dat er successen zijn behaald in het 1012-gebied, maar dat het niet heeft geleid tot de gewenste economische opwaardering van de oude binnenstad en een doorbraak van de criminele infrastructuur. Om grip te krijgen op de buurt is een aanpak noodzakelijk waarbij ambities en inspanningen meer in evenwicht zijn en deze lang kunnen worden volgehouden.

Over het onderzoek
In 2013 besloot Zaanstad een cultuurcluster te realiseren op een nog open locatie tegenover het stadhuis. Het was de verwachting dat de bouw in 2018 zou starten. In het cultuurcluster moesten diverse culturele organisaties een plek krijgen. Het was de vraag of met alle beoogde deelnemers goede afspraken waren gemaakt. Ook was er onduidelijkheid over de bijdrage van commerciële activiteiten aan het rond krijgen van de exploitatie. Wij onderzochten wat de stand van zaken was inzake de participatie van instellingen in het cultuurcluster en de exploitatie van het gebouw.

De resultaten
Onze belangrijkste conclusie is dat er geen aanleiding is om de toekomstige participatie in het cultuurcluster nader te onderzoeken. Wel constateren we dat er aan de toekomstige exploitatie van het cultuurcluster een aantal risico’s zijn verbonden. Nadat de gemeenteraad in 2018 besloot dat het cultuurcluster niet zal worden gebouwd, zijn wij het onderzoek definitief gestopt.

Over het onderzoek
We publiceerden in 2014 het rapport Proceskosten grondexploitaties. In het opvolgingsonderzoek hebben we bekeken in hoeverre onze aanbevelingen zijn opgevolgd.

De resultaten in 2017
Drie van de vijf aanbevelingen zijn volledig opgevolgd. Eén aanbeveling is gedeeltelijk opgevolgd en één opvolging is nog in uitvoering.

Over het onderzoek
In Amsterdam controleert ACAM jaarlijks de gemeenterekening. We zijn op grond van de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) toezichthouder op ACAM en voeren Wta-beoordelingsonderzoeken uit. In 2017 hebben wij een meer diepgaand beoordelingsonderzoek uitgevoerd. Hierin onderzochten we of de jaarrekeningcontrole is uitgevoerd op basis van een deugdelijk controleplan. Ook onderzochten we of de controle adequaat is uitgevoerd en vastgelegd. En we analyseerden of ACAM de aanbevelingen uit ons rapport van september 2013 heeft opgevolgd.

Resultaten in 2017
In de rekenkamerbrief hebben we de uitkomsten van ons Wta-beoordelingsonderzoek ACAM samengevat. We zijn positief, maar zien nog wel een verbeterpunten. In het kader van hoor en wederhoor heeft de directeur ACAM aangegeven de aanbevelingen ter harte te nemen.

Over het onderzoek
In 2017 is met de rekenkamer(commissie)s van zeven andere gemeenten een tussentijdse scan uitgevoerd naar de opvolging van de aanbevelingen van het onderzoek Zaanstad en HVC uit 2014.

De resultaten
De tussentijdse scan laat zien dat Zaanstad de aanbevelingen voortvarend heeft opgepakt en aan de hand van de bestuursopdracht toekomstvisie HVC heeft opgevolgd. De bestuursopdracht is naar aanleiding van ons onderzoek in 2014 door het college opgesteld en beschrijft per aanbeveling op welke wijze hier door het college opvolging aan is gegeven. Ook wordt er in het rapport aandacht besteed aan de acties die (tot eind 2016) door HVC naar aanleiding van het onderzoek uit 2014 zijn ondernomen.

Over het onderzoek
Gemeenten voeren steeds meer taken uit in samenwerking met anderen. Dit maakt het voor raadsleden lastig om overzicht en grip te houden op de samenwerkingsverbanden. We onderzochten hoe dit in Zaanstad is.

De resultaten
Wij concluderen dat het Zaanse college de raad op voldoende wijze ondersteunt en de raad overwegend grip heeft op samenwerkingen. Het kan echter beter. Er wordt nog niet gebruikgemaakt van alle mogelijkheden. We hebben vier aanbevelingen voor het college en drie voor de raad.

Over het onderzoek
De leesbaarheid van de jaarstukken van de gemeente Amsterdam staat al een tijdje in de aandacht. Al vóór ons onderzoek uit 2017. En na ons onderzoek waren de jaarstukken iets leesbaarder. Maar bij de Jaarrekening 2015 wees de rekeningencommissie (en ACAM) de gemeente weer op de gebrekkige leesbaarheid: redengevende verklaringen misten en het financiële verhaal was te gefragmenteerd. Dus hoewel de gemeente de afgelopen jaren moeite had gedaan om de informatie van haar jaarstukken toegankelijker te maken, waren er nog stappen te maken.

Resultaten in 2017
We constateren in dit onderzoek dat het nog erg moeilijk is om snel en compact een samenhangend beeld van de financiële positie van de gemeente Amsterdam te krijgen. Benodigde informatie is niet altijd beschikbaar of is soms onjuist. Ook wordt de informatie lang niet altijd goed toegankelijk gepresenteerd. Zo ontbreekt vaak een meerjarig perspectief en komt het ook nog voor dat duidingen van de gepresenteerde informatie ontbreken.

Over het onderzoek
De discussie over externe inhuur en de wens tot regulering speelt bij verschillende gemeenten. Dit geldt ook voor Amsterdam. Regulering is lastig omdat gemeenten te maken hebben met meer taken, terwijl er ook een streven is naar compacte en flexibele organisaties. Bij veel gemeenten is er ook met een mismatch tussen personeelsvraag en –aanbod door uitstroom van ervaren medewerkers, vacaturestops en een lage interne doorstroom. Door deze ontwikkelingen en de publieke en politieke aandacht voor externe inhuur wordt de bestuurlijke afweging om al dan niet in te huren complex. Met Inhuur met beleid wilden we inzichtelijk maken hoe het gemeentebestuur handelt op het gebied van externe inhuur.

Resultaten in 2017
De hoofdconclusie is dat in de gemeente Amsterdam nog geen sprake is van integraal en samenhangend inhuurbeleid. Het huidige beleid is te typeren als onvolkomen, complex en warrig. We doen vijf aanbevelingen om het beleid te verbeteren. En om een adequate informatievoorziening te realiseren, zodat in de toekomst doelmatige en doeltreffende inhuur wel mogelijk is, en kan worden gecontroleerd.

Over het onderzoek
Door de wijziging van het bestuurlijk stelsel in 2014 is de planning- & controlcyclus (P&C-cyclus) van de voormalige stadsdelen aanzienlijk veranderd. Naar aanleiding van een wens van de bestuurscommissies van de stadsdelen hebben wij een inventariserend onderzoek uitgevoerd naar de knelpunten bij de P&C-cyclus en de gebiedscyclus bij de stadsdelen. Hierbij hebben we ook bekeken of de raad een goed inzicht kan krijgen in de stand van zaken van de gebiedsplannen en of de bestaande documenten transparant en toegankelijk zijn voor de burger.

Resultaten in 2017
Onze belangrijkste conclusie is dat de gemeente doet voorkomen alsof de nieuwe P&C-cyclus en de gebiedscyclus naadloos in elkaar grijpen, maar dat is niet het geval. De raad moet het doen met de abstracte jaarrekening en de zeer gedetailleerde uitvoeringsmonitor. Voor de burger is het lastig om te bepalen in hoeverre alle activiteiten van de stadsdelen op koers liggen. De plannen en verantwoordingsdocumenten verschillen in opzet en de kwaliteit is zeer divers. Voor de bestuurscommissies wordt het pas laat duidelijk over hoeveel budget ze kunnen beschikken.

Over het onderzoek
In Uitvoering van de Wet WOZ in Amsterdam (2012) onderzochten we hoe Amsterdam de wet WOZ uitvoerde, en dit resulteerde in acht aanbevelingen. In 2016 voerden we een opvolgingsonderzoek uit, waarin we onderzochten in hoeverre het college van B en W uitvoering heeft gegeven aan deze aanbevelingen.

Resultaten in 2016
We constateren dat tijdens de uitvoering van het opvolgingsonderzoek vijf aanbevelingen zijn uitgevoerd, één gedeeltelijk is uitgevoerd en dat twee niet zijn uitgevoerd. Op basis hiervan noemen we drie aandachtspunten. Waarvan één is om regelmatig en proactief rapportages te maken over de bezwaarafhandeling van de wet WOZ.

Over het onderzoek
Het belang van gezonde gemeentefinanciën is groot. Als de financiën niet op orde zijn, komt immers de goede uitvoering van gemeentelijke taken in het geding. De financiële positie van een gemeente is echter voor niet-deskundigen vaak moeilijk te doorgronden. De oplossing om eenvoudig en compact informatie over de financiële positie van een gemeente te delen, wordt steeds meer gezocht in het gebruik van kengetallen.

De resultaten
We concluderen dat de kengetallen geen gedetailleerd beeld opleveren van de financiële positie van een gemeente, maar een samenhangend en compleet verhaal op hoofdlijnen. De gemeente spant zich in om financiële informatie toegankelijk te maken voor een breder publiek. Maar soms is het nog moeilijk om snel een bondig en samenhangend beeld van haar financiële positie te krijgen.

Over het onderzoek
In 2012 voerden we een verkenning uit naar de gemeentelijke reserves. Toentertijd concludeerden we dat de informatie over afzonderlijke reserves in de jaarrekening kon worden verbeterd. De bevindingen uit deze verkenning waren voor ons de aanleiding om in 2013 een onderzoek te starten naar het beheer en gebruik van reserves. We kozen voor reserves van het gemeentelijk organisatieonderdeel Economie. Daar hebben wij acht reserves onderzocht, waaronder het Fonds Ontwikkelingsmaatschappij, Amsterdam Economic Board en Amsterdam Metropolitan Solutions.

Resultaten in 2016
Onze hoofdconclusie is dat de reserves vaak niet zichtbaar en weloverwogen worden ingesteld. De informatie in de jaarstukken over de vrije ruimte van de reserves is veelal beperkt. Ook de informatie over de bijdrage die een reserve levert aan de geformuleerde beleidsdoelen laat te wensen over. Het beheer van de reserves is globaal gesproken wel op orde.

Over het onderzoek
In 2012 onderzochten we het rioleringsbeleid van de gemeente Zaanstad. Daar kwamen acht aanbevelingen uit voort. Nu hebben we onderzocht op welke wijze het college van burgemeester en wethouders invulling heeft gegeven aan deze aanbevelingen.

De resultaten
Uit het opvolgingsonderzoek blijkt dat het college vijf van de acht aanbevelingen volledig heeft uitgevoerd. De drie andere aanbevelingen zijn gedeeltelijk opgevolgd of nog in uitvoering. .Het onderzoek leverde daarnaast een aantal aandachtspunten op om het beleid, de beleidsuitvoering en de informatievoorziening verder te verbeteren.

Over het onderzoek
De gemeente is vanaf januari 2015 verantwoordelijk voor bijna alle jeugdhulp. Ook heeft ze haar werkwijze aangepast. Om haar taken te kunnen doen, verzamelde de gemeente op verschillende terreinen veel gegevens van haar burgers (met een hulpvraag). In het onderzoek Privacy van burgers met een hulpvraag onderzochten we de balans tussen gegevensverwerking om hulp te kunnen verlenen en de bescherming van privacy van de burger.

Resultaten in 2016
Uit het onderzoek blijkt dat actueel privacybeleid ontbreekt, taken en verantwoordelijkheden nog onvoldoende zijn afgebakend en de naleving van privacyregels niet structureel wordt getoetst. Bovendien zijn hulpverleners niet altijd op de hoogte over hoe zij moeten handelen en worden burgers niet altijd geïnformeerd over hun privacyrechten.

Over het onderzoek
In 2014 publiceerden we ons onderzoek naar de effectiviteit van het subsidiëren van labelstappen in het rapport Amsterdams klimaatbeleid. Uit dit onderzoek bleek dat het effect van een labelstap op het werkelijke energieverbruik veel kleiner was dan werd verwacht en dat de subsidieregeling hierdoor erg kostbaar was. Op verzoek van de gemeenteraad onderzochten we in Energiebesparende maatregelen in corporatiewoningen of het stimuleren van specifieke energiebesparende maatregelen (zoals het vervangen van de verwarmingsinstallatie of het aanbrengen van isolatie) effectiever zou zijn.

De resultaten in 2016
Wij constateren dat de gemeente op dit moment niet over instrumenten, noch via de labelstappensubsidie, noch via het stimuleren van specifieke energiebesparende maatregelen, beschikt om op eenvoudige wijze grootschalig en doelmatig het energieverbruik in de Amsterdamse woningvoorraad te doen dalen. Deze constatering rechtvaardigt wat ons betreft de vraag in hoeverre de gemeente in haar beleid gericht op energiebesparing en CO2-reductie nog moet inzetten op het energiezuinig maken van woningen.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam heeft per 1 januari 2014 het Afval Energie Bedrijf (AEB) Amsterdam verzelfstandigd. In de loop van 2014 meldde de directie dat de financiële resultaten tegenvielen. Hierdoor moest de gemeente de dividendverwachtingen naar beneden bijstellen. Ook heeft zij de waarde van het Afval Energie Bedrijf afgewaardeerd. Deze tegenvallende resultaten waren voor de gemeenteraad aanleiding om ons te verzoeken onderzoek te doen. We onderzochten of het besluitvormingsproces van de verzelfstandiging adequaat is geweest.

De resultaten in 2015
We concluderen dat de gemeente het verzelfstandigingsproces heeft onderschat. De besluitvorming door de raad heeft onder tijdsdruk plaatsgevonden. Er is onvoldoende rekening gehouden met branche- en bedrijfsspecifieke omstandigheden. De historische resultaten van het AEB zijn onvoldoende geanalyseerd, Bij de gemeente ontbreekt de expertise om de prognoses goed te beoordelen. De risico’s van de transitieprojecten zijn bekend, maar zijn onvoldoende gecommuniceerd. Ten tijde van het verzelfstandigingsproces was al duidelijk dat afwaardering van het bedrijf noodzakelijk was, maar de waarde van AEB op de openingsbalans is niet naar beneden bijgesteld. We denken dat het tekortschietend besluitvormingsproces echter geen invloed heeft gehad op de beslissing om AEB te verzelfstandigen. Een beter besluitvormingsproces had wel een beter inzicht opgeleverd in de haalbaarheid van de verschillende transitieprojecten en waarde van het AEB ten tijde van de verzelfstandiging.

Over het onderzoek
In 2011 voerden we het onderzoek Slecht zicht op leningen en garanties uit. Wij deden zes aanbevelingen om het beheer van leningen en garanties en de informatievoorziening hierover te verbeteren. In het opvolgingsonderzoek keken we in hoeverre het college van B en W invulling had gegeven aan de aanbevelingen uit het onderzoek van 2011.

Resultaten in 2015
We concluderen dat alle aanbevelingen volledig zijn uitgevoerd en dat er sprake is van een aanzienlijke verbetering in het beheer en de informatievoorziening ten opzichte van de situatie zoals we aantroffen tijdens ons onderzoek uit 2011.

Over het onderzoek
In de gemeente Amsterdam liggen circa 1.900 bruggen. De centrale stad van de gemeente Amsterdam is verantwoordelijk voor het gehele beheer en onderhoud van de circa 280 bruggen in de stedelijke infrastructuur van de stad. De stadsdelen zijn verantwoordelijk voor het gehele beheer van het overgrote deel van de overige ongeveer 1.420 bruggen. In dit onderzoek bekeken we in hoeverre het beleid voor beheer en onderhoud van bruggen in Amsterdam doelmatig en doeltreffend was.

De resultaten in 2015
We kwamen tot de conclusie dat het (nog steeds) ontbreekt aan uitgewerkt beleid voor het beheer en onderhoud van de Amsterdamse bruggen. Bovendien was het lastig te doorgronden hoe de gemeente in de praktijk de ongeveer 280 bruggen beheert en onderhoudt. We konden daarom niet vaststellen of het beleid voor het beheer en onderhoud van bruggen doeltreffend en doelmatig is.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam wil de hele stad zo snel mogelijk voorzien van een fijnmazig glasvezelnet met zo min mogelijk gemeentelijke middelen. Daarom richtte de gemeente met private partijen het bedrijf Glasvezelnet Amsterdam BV (GNA) op. De gemeente Amsterdam ziet de aanleg van glasvezel als een publieke taak waarvoor zij verantwoordelijk is. Ze kan die verantwoordelijkheid op verschillende manieren invullen. Wij onderzochten of er bijstelling nodig is in de manier waarop de gemeente haar publieke taak via GNA uitvoert. En of er meer algemene lessen zijn te trekken over het deelnemingenbeleid.

Resultaten
We concluderen dat voorafgaand aan de start goed is nagedacht over de uitgangspunten van dit samenwerkingsverband met private partners waarmee de aanleg wordt gerealiseerd, maar dat de uitwerking van het beleid hiaten vertoont en de controle op de uitvoering onvoldoende is geweest.

Over het onderzoek
Regels zijn nodig in een samenleving. Ze zorgen voor continuïteit van beleid, gelijkheid en rechtvaardigheid tussen burgers. Er bestaat een breed gedeelde opvatting in de maatschappij dat de overheid te ver is doorgeschoten in zijn regelzucht. De afgelopen jaren is een tendens zichtbaar dat gemeenten enerzijds de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van burgers stimuleren en anderzijds efficiënter en klantgerichter willen werken. Dereguleren past bij deze ontwikkelingen.

We deden een klein onderzoek naar de uitgangspunten in het Amsterdamse beleid voor dereguleren. We onderzochten wat er onder dereguleren wordt verstaan, hoe het gemeten wordt en wat de gemeente wil doen aan dereguleren.

Resultaten in 2015
Wij concluderen dat de uitgangspunten voor dereguleren nog niet zijn vastgesteld door het college en de raad. Om dereguleren daadwerkelijk te laten plaatsvinden, moeten de uitgangspunten in het beleid beter worden benoemd, er een integrale en heldere samenwerking zijn en er een betere afweging worden gemaakt of nieuwe regels echt nodig zijn. Een echte doorbraak kan alleen plaatsvinden als dereguleren ook goed geregeld wordt. En de uitgangspunten van te voren helder zijn voor iedereen.

Over het onderzoek
Sinds 1995 kunnen huiseigenaren in Zaanstad het recht van erfpacht omzetten naar vol eigendom. In 2007 zijn deze uitvoeringsregels veranderd. Begin 2014 informeerden we de gemeenteraad in een rekenkamerbrief over onze bevindingen naar deze wijziging van de erfpachtregels. Tussen het moment van informeren (16 januari 2014) en behandeling van de rekenkamerbrief in het Zaanstad Beraad (11 september 2014) kwam nieuwe informatie beschikbaar. We vonden dat deze ook nog in de verkenning moest worden meegenomen. Daarom boden we in juni 2015 een aanvullende rekenkamerbrief  aan het Zaanstad Beraad aan.

Resultaten
De nieuwe informatie die wij hebben onderzocht, bevestigt het beeld dat al eerder in de rekenkamerbrief van januari 2014 is geschetst. Er zijn weliswaar veel aanvragen in 2006 om het erfpachtrecht om te zetten, maar van een hausse van aanvragen vlak voor het intrekken van de regeling in januari 2007 is geen sprake. Opvallend is wel dat er in de periode rond de raadsverkiezingen (maart tot en met juni) verhoudingsgewijs veel omzettingen waren.

Over het onderzoek
Op 27 november 2012 besloot het college van B en W om Dienst Werk en Inkomen (DWI) onder financieel toezicht te plaatsen. In 2014 hebben we een eerste verkenning naar dit toezicht uitgevoerd. Vanwege de reorganisatie, de decentralisaties en de overgang naar het Amsterdams Financieel Systeem (AFS) kondigden we toen aan dat we begin 2015 nogmaals zouden kijken naar de stand van zaken. Dit resulteerde in het tweede monitoringsonderzoek Financieel toezicht op DWI. Tweede monitor.

Resultaten in 2015
Onze hoofdconclusie bij de tweede monitor is dat de financiële basisstructuur bij DWI en het vermogen goede prognoses op te stellen in 2014 is verbeterd. Maar door onder meer de grote ambtelijke reorganisatie per 1 januari 2015 stagneert het verbeterings- en borgingsproces. Op onderdelen was er zelfs een terugval te zien.

Over het onderzoek
Begin 2010 stonden sociale werkplaatsen voor grote beleidsmatige veranderingen met grote financiële gevolgen. In Sociale werkvoorziening in Amsterdam (2011) onderzochten we de voorbereiding op deze veranderingen door de gemeente en Pantar. Ook keken we naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van de sociale werkvoorziening. In 2015 voerden we een opvolgingsonderzoek uit, waarin we nagingen in welke mate uitvoering is gegeven aan de aanbevelingen uit het rapport uit 2011.

Resultaten in 2015
Uit het onderzoek blijkt dat het college serieus aan de slag is gegaan met onze aanbevelingen. Het college heeft de extra tijd die ontstond voor de invoering van de Participatiewet benut om zich goed voor te bereiden. Naar aanleiding van de aanbevelingen die niet helemaal zijn uitgevoerd, brachten we twee punten onder de aandacht van de raad.

Over het onderzoek
De Basismeetset was een gezamenlijke set van effect- en resultaatindicatoren. De stadsdeelraden konden gebruikmaken van deze set van indicatoren bij het opstellen van hun doelstellingen in de P&C-cyclus. En met de bijbehorende meetgegevens bijhouden of en in hoeverre de doelen werden gerealiseerd. In Kwaliteit Basismeetset maakten we de prestaties van de stadsdelen van de afgelopen jaren inzichtelijk. Hierbij richtten we ons op de programma’s Openbare ruimte & groen en Welzijn & zorg.

Resultaten in 2015
Onze conclusie is dat de gegevens uit de indicatoren een redelijk beeld geven van de effecten van het beleid van de stadsdelen. Bij Openbare ruimte & groen kunnen de effectindicatoren meestal worden gekoppeld aan specifieke taken en bevoegdheden van de stadsdelen. Bij Welzijn & zorg lukt dat minder goed. In de Basismeetset ontbreken vooral resultaatindicatoren. Daarom is niet altijd duidelijk wat de stadsdelen zelf hebben gedaan om de gewenste effecten te bereiken. De indicatoren in de Basismeetset passen daarnaast niet altijd bij de doelgroep van de stadsdelen. Ook ontbraken soms recente meetgegevens. Stadsdelen waren dus vaak min of meer gedwongen om eigen indicatoren te gebruiken. De Basismeetset vertoont dus wat gebreken.

Over het onderzoek
Het aantal schriftelijke vragen en moties is in de afgelopen jaren gestegen en de beantwoording liet vaak lang op zich wachten. Er werd gemiddeld bijna elke dag van het jaar een schriftelijke vraag gesteld of een motie ingediend. Vaak vond de afhandeling ervan niet binnen de gestelde termijnen plaats. In deze verkenning onderzochten we hoe het proces was georganiseerd en welke verbeteringen er eventueel mogelijk waren.

Resultaten in 2014
Voor zover wij het kunnen overzien, geeft het college altijd een reactie op de moties en schriftelijke vragen die de raad stelt. Het feit dat raadsleden maar weinig aanvullende vragen stellen na beantwoording, duidt op het redelijk functioneren van de raadsinstrumenten. Wel vraagt de afhandelingstermijn van vragen en moties aandacht. Van de schriftelijke vragen die de raad stelt, wordt minder dan een kwart binnen de afgesproken termijn beantwoord. Van de door ons onderzochte moties blijkt minder dan 10% tijdig door het college te zijn afgehandeld.

Over het onderzoek
In Basisregistraties Adressen en Gebouwen (2011) onderzochten we in hoeverre het college van burgemeester en wethouders op schema lag om per 1 juli 2011 te voldoen aan de wet- en regelgeving voor wat betreft Basisregistraties Adressen en gebouwen (BAG) afkomstig van het Rijk. Ruim drie jaar na dit rapport onderzochten we in dit opvolgingsonderzoek in hoeverre het college uitvoering heeft gegeven aan onze aanbevelingen.

Resultaten in 2014
In de afgelopen drie jaar heeft het college veel werk verzet om het stelsel van basisregistraties te verbeteren. Het realiseren van de aanbevelingen duurt echter langer dan gepland. Daarnaast zijn veel aanbevelingen nog niet volledig uitgevoerd.

Over het onderzoek
In 2014 onderzochten we de gemeentelijke subsidieorganisatie. Daarbij zijn we nagegaan in hoeverre zaken in opzet goed zijn geregeld. Reden hiervoor is de wens van zowel de gemeenteraad als het college om de subsidies efficiënter te besteden. In het onderzoek hebben we beoordeeld of de gemeente over een goed juridisch kader beschikt. Ook bekeken in hoeverre de gemeente een heldere visie heeft op het subsidie-instrument.

De resultaten in 2014
De gemeentelijke subsidieorganisatie zat in 2014 in een veranderingsproces. Om de interne efficiëntie te vergroten werd een stedelijk subsidiebureau opgericht en stelde de gemeenteraad de Algemene Subsidieverordening Amsterdam (ASA 2013) vast. We concluderen dat de gemeente formeel onvoldoende onderzoeksmogelijkheden heeft om de doelmatigheid en doeltreffendheid van subsidies te controleren. Verder zien we dat de gemeente nog veel processen moet uitwerken in instructies. Ook ontbreekt een samenhangend visiedocument waarin staat wanneer de gemeente het subsidie-instrument inzet, hoe zij de subsidies controleert en bijstuurt en hoe zij borgt dat subsidieregelingen periodiek worden geëvalueerd. Dit onderzoek heeft een vervolg gekregen met nader onderzoek naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van enkele specifieke subsidies.

Over het onderzoek
De gemeente dreigde eind 2012 een deel van het participatiebudget aan het Rijk te moeten terugbetalen, doordat de Dienst Werk en Inkomen (DWI) geen goede prognoses had opgeleverd. Dit was aanleiding voor het college van burgemeester en wethouders om DWI onder verscherpt financieel toezicht te stellen. In deze verkenning probeerden we een indruk te krijgen van de wijze waarop het financieel toezicht bij DWI is opgezet en hoe dit heeft gefunctioneerd.

Resultaten in 2014
Uit ons verkennend onderzoek bleek dat het ingestelde toezicht nauwgezet de resultaten van het verbeterplan volgde en dat DWI de nodige verbeteringen had doorgevoerd. DWI bleek beter in staat de prognoses te beheersen. Op andere punten, zoals bij het Re-integratiebedrijf Amsterdam en de financiële infrastructuur, zijn nog verbeteringen noodzakelijk.

Over het onderzoek
In juni 2013 besloten 17 rekenkamer(commissie)s om gezamenlijk onderzoek te doen naar de Huisvuilcentrale Alkmaar (HVC).  De HVC is een structuurvennootschap in eigendom van 48 gemeenten en 6 waterschappen, waaronder de gemeente Zaanstad. Het doel van het onderzoek is om inzichtelijk te maken op welke wijze de gemeente Zaanstad invulling geeft aan de sturing en controle van de verbonden partij HVC.

De resultaten
De samenwerking van Zaanstad met andere gemeenten om het afval te laten verbranden door het gezamenlijk bedrijf HVC kent een lange historie. Er is echter ook veel veranderd in de samenwerking, het bedrijf HVC en de regionale en nationale (huis)afvalmarkt. Daardoor is de huidige werkwijze complex en moeilijk te doorgronden. Daarnaast lopen de betrokken gemeenten momenteel veel meer risico’s dan vroeger. De informatievoorziening daarover voldoet aan de voorschriften, maar schiet toch tekort om de raadsleden die uiteindelijk verantwoordelijk zijn goed te informeren.

Over het onderzoek
In Afwikkeling van niet-fiscale bezwaren onderzochten we de wijze waarop de gemeente Zaanstad niet-fiscale bezwaren van burgers afwikkelde. De belangrijkste vraag was of de gemeente gebruikmaakte van de mogelijkheden om niet-fiscale bezwaren op een informele wijze af te handelen. Daarnaast bekeken we of de gemeente de bezwaren rechtmatig afhandelde.

De resultaten
We concludeerden dat de gemeente niet-fiscale bezwaren oplossingsgericht en met een zekere souplesse afwikkelde. Maar dat de zogenaamde informele methode niet structureel werd toegepast. De mogelijkheden om niet-fiscale bezwaren op een informele wijze af te handelen, werden niet volledig benut en de afhandeling kon efficiënter en klantvriendelijker. Daarnaast concluderen we dat de rechtmatigheid over het algemeen goed is, maar beter kan en moet.

Over het onderzoek
Sinds 1995 bestaat voor huiseigenaren in Zaanstad de mogelijkheid om het recht van erfpacht om te zetten naar vol eigendom. In 2007 zijn deze uitvoeringsregels veranderd. Een groep erfpachters is in 2011 actief benaderd door de gemeente over de mogelijkheid tot omzetting naar vol eigendom. Bij deze groep ontstond onrust. Het geoffreerde bedrag was aanzienlijk hoger dan dat onder de oude regels zou zijn geweest. En de gemeente zou de erfpachters niet hebben geïnformeerd over de verandering van de regels en de gevolgen daarvan voor de erfpachters. Wij deden een verkennend onderzoek naar dit onderwerp.

Resultaten
De conclusie is dat erfpachters vooraf niet zijn geïnformeerd over de voorgenomen wijziging van de uitvoeringsregels om het recht van erfpacht om te zetten naar vol eigendom. Aan erfpachters is dus niet de mogelijkheid geboden om onder de oude – financieel gunstiger – voorwaarden het erfpachtrecht om te zetten. Dit is echter een bewuste keuze geweest, zowel van het college van B en W als de gemeenteraad.

Over het onderzoek
In 2013 onderzochten we of de nieuwe opzet van de begroting van de gemeente Amsterdam niet ten koste is gegaan van de informatiewaarde van de begroting. En in 2014 voerden we dit verdiepende onderzoek uit. We onderzochten de betekenis van de indicatoren uit de programmabegroting voor de bedrijfsvoering van de diensten DIVV en DMO. Daarnaast hebben we gekeken of een buurtbegroting, zoals in stadsdeel Oost werd opgesteld, de informatiewaarde zou kunnen verhogen.

Resultaten in 2014
Onze hoofdconclusie is dat de indicatoren uit de gemeentelijke P&C-cyclus over het algemeen redelijk aansluiten op de bedrijfsvoering van de diensten. De diensten leveren deze indicatoren zelf aan. Voor het volgen van de beleidsuitvoering worden geen of weinig aanvullende indicatoren gebruikt. De beleidscycli op de verschillende beleidsterreinen volgen veelal wel een ander ritme dan het programakkoord. Daarnaast concluderen we dat de gepresenteerde meetresultaten meestal betrouwbaar waren, maar dat het geregeld voorkomt dat de meetresultaten niet op tijd beschikbaar zijn om in de jaarrekening te worden opgenomen. Hierdoor staan in de jaarrekening niet altijd de meest actuele cijfers.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam kon haar ruimtelijke plannen lange tijd uitvoeren door het geld dat ze verdiende aan grondexploitaties. Sinds 2005 vielen de grondopbrengsten echter tegen, als een gevolg van een overmaat aan plannen en het inzakken van de markt door de economische crisis. In 2013 hebben we onderzocht hoe de afgelopen jaren de werkelijke proceskosten zich hebben ontwikkeld ten opzichte van de planning en hoe de gemeente de proceskosten beheerst.

De resultaten in 2014
We concluderen dat de proceskosten voor grondexploitaties sinds 2010 flink zijn gedaald. De budgetten worden echter nog steeds overschreden. Naar verwachting blijven de proceskosten voor 2013 wel binnen het budget. Ook zien we een aantal verbeterpunten in het beheersen van de proceskosten. Zo werkt het ramingsmodel voor proceskosten nog niet feilloos, zijn de budgetten voor de komende jaren onvoldoende onderbouwd en bestaan er verschuivingsmogelijkheden tussen de proceskosten en uitvoeringskosten.

Over het onderzoek
De buurtbegroting van stadsdeel Oost is een website waarop de activiteiten en bijbehorende financiële inzet voor buurten staan. In 2013 was de buurbegroting nog in ontwikkeling. Wij onderzochten in hoeverre dit instrument nuttig is voor raadsleden van andere stadsdelen en de centrale stad.

Resultaten in 2013
De buurtbegroting is in eerste instantie ontwikkeld ter ondersteuning van de ambtelijke organisatie die zich bezighoudt met het gebiedsgericht werken in stadsdeel Oost. Maar ook voor de (stadsdeel)raad kan het een zinvol instrument zijn. Het is een (eerste uitvoerige) pilot om met de inzet van digitale hulpmiddelen de afstand tussen de abstracte kaders uit de begroting en de concrete uitvoering te overbruggen. De pilot maakt duidelijk dat het mogelijkheden biedt om de raad te ondersteunen bij de controlerende en volksvertegenwoordigende taken. Minder bruikbaar is de buurtbegroting bij vervulling van de kaderstellende rol.

Over het onderzoek
In 2010 is de gemeente gestart met een proces van organisatieontwikkeling. Het doel van de gemeente was onder andere om zich onder steeds wisselende omstandigheden snel en adequaat te kunnen organiseren. Wij onderzochten hoe Zaanstad het proces van organisatieontwikkeling heeft vormgegeven en of de gemeente gebruik heeft gemaakt, dan wel rekening heeft gehouden met kansen en risico’s bij de gekozen aanpak van de organisatieontwikkeling.

De resultaten
Bij de start van het proces was geen plan voor organisatieontwikkeling opgesteld. De ambtelijke leiding vond dit ook niet wenselijk gezien de steeds veranderende context waarin de gemeente zou moeten opereren. Het was daarom mogelijk niet altijd duidelijk voor medewerkers wat er in de organisatie zou veranderen en waarom dat gebeurde. Daarnaast is het proces van organisatieontwikkeling nauw verweven geraakt met de hervormingsagenda en de bezuinigingen. En tot slot is in de gemeenteraad organisatieontwikkeling slechts beperkt onderwerp van gesprek geweest.

Over het onderzoek
Bouwen aan de Stad II is een overeenkomst over wonen in Amsterdam. De overeenkomst was ondertekend door de centrale stad, de stadsdelen, de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties en de Huurdersvereniging Amsterdam. We hebben een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de voortgang van de gemaakte afspraken uit de overeenkomst en naar de samenwerking tussen de partijen die de overeenkomst hebben ondertekend. Bij de verkenning hebben we specifiek gekeken naar de aanbiedingsafspraken, de afspraken over extra investeringen in energiebesparing en de afspraken over de verkoop van sociale huurwoningen.

De resultaten in 2016
We constateren  dat de meeste afspraken redelijk uitgebreid worden gemonitord. Als afspraken niet gehaald worden, wordt vaak een goede verklaring gegeven. De verkenning heeft geleid tot twee aandachtspunten voor het gemeentebestuur. Het eerste aandachtspunt gaat over de mogelijk directe aansturing van de corporaties. Het tweede aandachtspunt heeft betrekking op de toekomstige rolverdeling tussen de centrale stad en de bestuurscommissies.

Over het onderzoek
De Nederlandse gemeenten lijken het financieel moeilijk te hebben. De discussie daarover is lastig, omdat een standaardinstrument ontbreekt om de financiële ontwikkeling te beschrijven en de gemeenten onderling te vergelijken. Voor een rekenkamer is een dergelijk vergelijkingsinstrument nuttig. Daarom hebben we ons verdiept in de mogelijkheid om goede indicatoren te ontwikkelen. Dit kleine onderzoek (een analyse) was een eerste poging om overzichtelijke indicatoren te ontwikkelen waarmee kan worden geregistreerd of gemeenten in financieel zwaar weer dreigen te komen.

Resultaten in 2013
Onze analyse heeft geresulteerd in een eerste model dat vrij robuust lijkt. Er komen veel financiële problemen op de gemeenten af. En het zal gegeven de huidige financiële positie voor veel gemeenten niet meevallen om uit de gevarenzone te blijven.

Over het onderzoek
ACAM controleert de jaarrekeningen van de centrale stad, van de stadsdelen en van de gemeentelijke diensten. En geeft hierbij controleverklaringen af. Wij zijn op grond van de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) toezichthouder op ACAM. In het kader van het doorlopend toezicht voerden we in 2013 een uitgebreider onderzoek uit naar de controleaanpak en het kwaliteitsbeheersingssysteem.

Resultaten in 2013
We concluderen in de rekenkamerbrief dat we tijdens ons onderzoek geen informatie hebben aangetroffen om te concluderen dat ACAM niet in voldoende mate voldoet aan de in de Wta gestelde eisen. Ook hebben we de bevindingen van het onderzoek samengevat in de rekenkamerbrief en vier verbeterpunten geformuleerd. De ACAM gaf aan deze verbeterpunten ter harte te zullen nemen.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam kan aanspraak maken op subsidies uit twee grote Europese structuurfondsen: het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF). In deze verkenning richtten we ons op de omvang van de subsidies en het signaleren van problemen in subsidietrajecten.

Resultaten in 2013
Uit ons onderzoek blijkt dat de gemeente succesvol is in het aanvragen en verwerven van Europese subsidies. Alleen bij het Europees Sociaal Fonds (ESF) is de benutting van de aangevraagde subsidie niet hoog. Daarnaast worden bij sommige projecten niet de volledige declaraties goedgekeurd. Bij het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) signaleerden we geen knelpunten in het beheer en de declaratie van de subsidies.

Het valt ons in deze verkenning op dat er een zekere spanning bestaat tussen enerzijds de wens om maximaal Europese subsidie aan te vragen en anderzijds de kosten en risico’s van die subsidie. We vragen in de rekenkambrief dan ook aandacht voor de filosofie achter het beleid van subsidieaanvragen.

Over het onderzoek
Op 20 november 2011 deed het Hof Amsterdam een finale uitspraak in de Zaak Honnebier versus gemeente Amsterdam. In de kern kon de heer Honnebier zich niet vinden in de onderbouwing van de grondwaarde en canon voor het volgende tijdvak, omdat deze door de deskundigen onvoldoende waren onderbouwd in het taxatierapport. Het Hof oordeelde dat het taxatierapport onvoldoende was gemotiveerd en benoemde een nieuwe commissie van deskundigen om de waarde en de canon vast te stellen. Dit leidde tot een verzoek van raadsleden aan ons om de doelmatigheid en rechtmatigheid te onderzoeken van de uitvoering van het erfpachtbeleid in Amsterdam.

Resultaten in 2013
In de rekenkamerbrief Verzoek tot rechtmatigheidsonderzoek erfpacht (29 mei 2013) achten wij het goed mogelijk dat in het verleden de taxatierapporten vaker niet aan de eisen voldeden, terwijl de gemeente en de erfpachter deze rapporten wel hebben geaccepteerd. Het accepteren van deze rapporten betekent echter niet dat de gemeente onrechtmatig heeft gehandeld. Wij zien op dit moment geen aanleiding om aanvullend onderzoek naar de doelmatigheid te doen, omdat dat op dit moment waarschijnlijk geen verdere ondoelmatigheden, ten opzichte van ons eerder onderzoek, aan het licht zullen komen.

Over het onderzoek
In 2012 constateerden we dat de gemeente een aantal erfpachters een aanbieding had gedaan voor de nieuwe canon voor het nieuwe tijdvak, terwijl zij niet gelijktijdig werden geattendeerd op de mogelijkheid om het erfpachtrecht verlengd af te kopen onder de AB 1994. In reactie op de rekenkamerbrief Verzoekonderzoek verlengde afkoop erfpacht (d.d. 31 oktober 2012) heeft het college besloten om alle erfpachters hierover alsnog individueel te informeren.

We zijn in 2013 nagegaan of alle erfpachters uit stadsdelen Centrum, Nieuw-West, Noord, Oost, West en Zuidoost die het betreft, ook zijn geselecteerd en zijn aangeschreven.

Resultaten in 2013
Dit blijkt inderdaad het geval te zijn. Ook hebben we vastgesteld dat Bureau Erfpacht alle erfpachters uit de stadsdelen Centrum, Nieuw West, Noord, Oost, West en Zuidoost heeft geïnformeerd die mogelijk in het verleden niet volledig zijn geïnformeerd over de mogelijkheid om hun erfpachtrecht verlengd af te kopen.

Over het onderzoek
In 2012 constateerden we dat de gemeente een aantal erfpachters een aanbieding had gedaan voor de nieuwe canon voor het nieuwe tijdvak, terwijl zij niet gelijktijdig werden geattendeerd op de mogelijkheid om het erfpachtrecht verlengd af te kopen onder de AB 1994. In reactie op de rekenkamerbrief Verzoekonderzoek verlengde afkoop erfpacht (d.d. 31 oktober 2012) heeft het college besloten om alle erfpachters hierover alsnog individueel te informeren.

We zijn in 2013 nagegaan of alle erfpachters uit stadsdeel Zuid die het betreft, ook zijn geselecteerd en zijn aangeschreven.

Resultaten in 2013
Dit blijkt inderdaad het geval te zijn. Ook concluderen we dat Bureau Erfpacht bij het selecteren van erfpachters ruime selectiecriteria heeft gehanteerd. Daarom ontvingen een aantal erfpachters mogelijk een brief van de Bureau Erfpacht terwijl zij waarschijnlijk nooit voor verlengde afkoop in aanmerking komen of zullen komen. Dit is mede het gevolg van het niet op orde zijn van de koppeling tussen de (erfpacht)registraties en de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG).

Over het onderzoek
De gemeenteraad is het hoogste orgaan van de gemeente. En bepaalt via de begroting hoeveel geld er aan de gemeentelijke taken mag worden besteed. In 2010 heeft de raad een motie aangenomen waarin het college werd verzocht een beter leesbare begroting te maken. Daarna is de begroting sinds 2012 bondiger opgezet. Wij onderzochten of de nieuwe opzet van de begroting niet ten koste is gegaan van de informatiewaarde. Hiervoor onderzochten we de begrotingen voor de jaren 2011, 2012 en 2013.

Resultaten in 2013
We concluderen dat de compactere begroting niet ten koste is gegaan van de informatiewaarde van de begroting. De kwaliteit van de informatie is zelfs verbeterd. Er zijn echter nog steeds zaken niet in orde. De formulering van de doelstellingen kan beter en de vermelde streefwaarden zijn vaak slordig uitgewerkt. Het is meestal onduidelijk welke bijdragen de activiteiten leveren aan de gemeentelijke doelen en hoeveel budget daarvoor beschikbaar is. Voor de gemeenteraad is het daarom moeilijk om achteraf te beoordelen of het college zijn werk wel goed heeft gedaan.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam heeft in het recente verleden 115 keer gereorganiseerd. Dat varieert van kleine reorganisaties tot grote gemeentebrede reorganisaties. Dit roept vragen op: Gebeurt dit wel doelmatig? Wordt er regie gevoerd op de reorganisaties binnen Amsterdam, wordt er geleerd van reorganisaties en worden de frictiekosten van reorganisaties zoveel mogelijk beperkt? In Reorganiseren in Amsterdam onderzochten we deze vragen.

Resultaten in 2013
Uit ons onderzoek blijkt dat er onvoldoende waarborgen zijn dat het proces van de gemeentelijke organisatieontwikkeling doelmatig verloopt. Binnen de gemeente is onvoldoende transparantie en regie bij reorganisaties. De gemeente weet zelf niet hoeveel reorganisaties er gaande zijn en bewaakt niet of reorganisaties passen binnen andere (gemeentebrede) ontwikkelingen. Afgeronde reorganisaties worden zelden geëvalueerd. Opgedane kennis en ervaring worden zo onvoldoende veiliggesteld voor de ambtelijke organisatie. Kosten van ambtenaren die hun baan verliezen worden beperkt, maar hadden lager kunnen zijn.

Over het onderzoek
Alle stadsdelen van de gemeente Amsterdam werken aan omvangrijke bezuinigingen. De plannen voor deze bezuinigingen moeten in 2011-2014 vorm krijgen. In 2011 wilden de stadsdelen in 2014 ongeveer € 124 miljoen structureel hebben bezuinigd. Later bleek dat zowel de centrale stad als de stadsdelen plannen maakten voor aanvullende bezuinigingen. In dit onderzoek richtten we ons op de vraag: in hoeverre voeren de stadsdelen hun structurele bezuinigingen volgens plan uit en welke soorten bezuinigingen zijn vanwege welke reden succesvol of juist problematisch?

Resultaten in 2012
De geplande bezuinigingen voor 2011 zijn grotendeels gerealiseerd. De verwachtingen voor de opbrengsten in 2014 zijn bijgesteld tot ruim € 119 miljoen. Gezien de omvang en complexiteit van de bezuinigingen is dit een goed resultaat. Toch zijn ook een aantal kanttekeningen op zijn plaats.

Over het onderzoek
In het kader van het financieel beleid beschikt de gemeente over reserves en voorzieningen. Een reserve is feitelijk een afspraak om het geld te reserveren voor een bepaald doel. Op grond van het budgetrecht beslist de raad over de reserves. Aangezien sommige reserves vaak een lange looptijd kennen, is het niet zeker of alle reserves nog wel besteed (zullen) worden aan het doel waarvoor ze oorspronkelijk zijn ingesteld. Daarnaast is het de vraag of het voor de gemeenteraad duidelijk is op welke reserves hij invloed kan uitoefenen. De afgelopen jaren zijn er regelmatig moties ingediend waaruit blijkt dat de raad een beter inzicht zou willen krijgen in de reserves.

Resultaten in 2012
We concluderen dat de onderzochte informatievoorziening op onderdelen leemten vertoont. Deze leemten bestaan uit het geheel of gedeeltelijk ontbreken van informatie over individuele reserves met betrekking tot het doel, de bestedingen en de maximale omvang. Ook wordt geen informatie verstrekt over de mogelijke vrije ruimte binnen reserves.

Over het onderzoek
We constateerde in 2012 dat de gemeente een aantal erfpachters een aanbieding had gedaan voor de nieuwe canon voor het nieuwe tijdvak, terwijl zij niet gelijktijdig werden geattendeerd op de mogelijkheid om het erfpachtrecht verlengd af te kopen onder de AB 1994. Naar aanleiding van een verzoek van de stadsdeelraad Zuid besloten we een onderzoek te starten naar de mate waarin Bureau Erfpacht zekerheid geeft dat erfpachters die daar recht op hebben, zijn gewezen op de mogelijkheid om het erfpachtrecht verlengd af te kopen.

De resultaten in 2012
Wij hebben het onderzoek van Bureau Erfpacht bekeken en daarbij enkele (oplosbare) problemen gesignaleerd. Los daarvan komen we tot de conclusie dat met een onderzoek als dit alleen maar een redelijk betrouwbaar beeld kan worden verkregen van de omvang van het probleem, en geen exact antwoord op de vraag welke erfpachters wel en welke erfpachters destijds niet of onvolledig zijn geïnformeerd.

Over het onderzoek
Op 26 juni 2012 verzocht de gemeenteraad ons onderzoek te doen naar het toezicht bij GVB. Hierbij werden we gevraagd ons te richten op de rol van de Raad van Commissarissen (RvC) en de rol van de aandeelhouder (de gemeente). De gemeenteraad wilde van de ervaringen bij GVB leren voor de inrichting van de toezichtstructuur bij de eventuele verzelfstandiging van de Haven Amsterdam.

De resultaten in 2012
Uit het onderzoek blijkt dat de commissarissen in de periode 2007-2012 grote inzet en betrokkenheid hadden getoond bij GVB. Ook blijkt dat de RvC de code voor goed bestuur onderschreef, maar er op onderdelen niet aan voldeed. Verder blijkt dat de RvC weinig kritisch was geweest op zijn eigen functioneren en ook onvoldoende transparant was geweest in de wijze waarop hij zijn taak uitvoerde.

Over het onderzoek
Uit benchmarks bleek dat de gemeente Zaanstad mede vanwege de slappe bodem relatief veel middelen inzet voor de rioleringstaak. Dit had een hoge rioolheffing als gevolg. Verder bleek uit een quickscan dat er bij de rioleringsinvesteringen sprake was van een vervangingsachterstand van ongeveer € 60-70 miljoen. Daarom besloten we in 2012 onderzoek te doen naar het rioleringsbeleid en de rioleringskosten van de gemeente Zaanstad.

De resultaten
In 2012 was het tweede Gemeentelijke rioleringsplan 2001-2005 (GRP II) nog steeds het geldende beleidskader. Dit kader was echter op onderdelen achterhaald, mede omdat de gemeente vanaf 2008 ook beleidsverantwoordelijkheid heeft voor het lozen van hemelwater en het grondwater. Het GRP II was niet gebaseerd op gegevens over kosteneffectiviteit ten aanzien van de geplande maatregelen. Belangrijke beleidskeuzes zijn dan ook vanuit kostenoogpunt onvoldoende onderbouwd. Verder zagen we dat de rioleringstaak wel binnen de door de raad beschikbare budgetten werd uitgevoerd. Echter dit werd gerealiseerd door de planning zo nodig tussentijds aan te passen en de investeringskredieten bij te stellen. De raad ontving daarover nauwelijks informatie. Het rapport mondde uit in drie aanbevelingen met betrekking op het verbeteren van het beleid, drie op het verbeteren van de bedrijfsvoering en twee op he verbeteren van de informatievoorziening aan de raad.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam stelt elk jaar de waarde vast van onroerende zaken in Amsterdam, zoals de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ) vereist. In 2011 deed zij dit voor ruim 445.000 WOZ-objecten, waarvan ongeveer 90% bestond uit woningen. De vastgestelde WOZ-waarde wordt door de gemeente, rijkswaterdienst en waterschappen gebruikt om onder andere de belasting te berekenen. Amsterdam voldoet op hoofdlijnen aan de eisen die de Wet WOZ stelt. Toch zijn er enkele belangrijke knelpunten die een goede WOZ-uitvoering in de weg staan. Wij onderzochten we hoe Amsterdam de wet WOZ uitvoert.

Resultaten in 2012
De gemeente voldoet op hoofdlijnen aan de eisen die wet stelt. Maar toch zijn er enkele belangrijke knelpunten. Het gegevensbeheer en zeker de afhandeling van bezwaarschriften moeten beter. De gemeente legt aan burgers ook niet goed uit hoe de WOZ-waarde tot stand komt en waarvoor ze gebruikt wordt. Tot slot heeft de gemeente weinig zicht op de kosten van de uitvoering.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam bezit veel grond. Deze grond verkoopt zij niet, maar geeft zij uit in erfpacht. De erfpachter mag de grond in principe altijd gebruiken, zolang hij zich maar aan de afspraken houdt en een vergoeding voor het gebruik van de grond – de (erfpacht)canon – betaalt. Wij onderzochten de wijze waarop de gemeente de aanbiedingen doet voor een nieuwe canon aan Amsterdamse erfpachters.

Resultaten in 2012
Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer de helft van de erfpachters de gemeentelijke aanbieding niet accepteert. De vervolgens door deskundigen vastgestelde grondwaarde, canonpercentage en de te betalen canon wijken in alle gevallen af van de gemeentelijke aanbieding. We leiden uit het hoge afwijzingspercentage van de gemeentelijke aanbiedingen af dat de gemeente er niet in is geslaagd om het vertrouwen van de erfpachter te winnen. Het hoge afwijzingspercentage zorgt er bovendien voor dat de voordelen van de gemeentelijke aanbiedingen als sneeuw voor de zon verdwijnen, waardoor de aanbiedingen maar beperkt doeltreffend en doelmatig zijn.

Over het onderzoek
De Amsterdamse stadsdelen hebben een omvangrijk vastgoedbezit met een waarde van tientallen miljoenen euro’s per stadsdeel. In de bestuursperiode 2010-2014 waren alle stadsdelen van plan een deel van dit bezit te verkopen. Dit roept de vraag op of het verkoopbeleid van stadsdelen doeltreffend is. Bij elk van de zeven stadsdelen onderzochten we in 2011 en 2012 recent afgeronde verkopen en gingen we na op welke wijze de stadsdelen van plan waren om in de toekomst vastgoed te verkopen. Per stadsdeel is een bestuurlijk en onderzoeksrapport uitgebracht.

Resultaten in 2012
We komen tot de conclusie dat er vooraf meer aandacht nodig is voor een strategische analyse bij de verkoop van vastgoed. Door vooraf vast te leggen welke (beleidsmatige en financiële) doelstellingen worden beoogd krijgen stadsdelen meer grip op het verkopen van vastgoed. Om dit te kunnen doen, is het wel noodzakelijk om goed inzicht te hebben in het vastgoedbezit.

Over het onderzoek
Ook al heb je als Amsterdammer helemaal niets met de gemeente of het stadsdeel waar je woont, toch kom je ten minste één keer in de vijf of tien jaar aan de balie van het stadsdeelkantoor om een nieuw paspoort aan te vragen. Het is bij de afdeling Burgerzaken de belangrijkste dienst die de gemeente aan de burgers levert.

In Dienstverlening paspoorten en uittreksels onderzochten we de kwaliteit van de dienstverlening bij de afgifte van paspoorten en uittreksels. Hiervoor keken we naar de tevredenheid over de kwaliteit van de dienstverlening bij de burger. Ook verzamelden we meer objectieve gegevens (zoals over wachttijden, openingstijden en de kwaliteit van de informatie). En we bekeken of de stadsdelen inzicht hadden in de kosten van de dienstverlening.

Resultaten in 2012
Uit het onderzoek blijkt dat burgers die voor een paspoort of uittreksel aan de balies van de stadsdelen komen, redelijk tevreden zijn over de dienstverlening. Dat is opmerkelijk, want de wachttijden zijn vaak langer dan 20 minuten; de maximale wachttijd volgens de norm van de gemeente. De stadsdelen met de meeste mensen op afspraak (Noord en Oost) hebben gemiddeld de langste wachttijden. Daarnaast blijkt dat stadsdelen redelijk inzicht hebben in de directe kosten van de dienstverlening aan de balies bij het verstrekken van paspoorten en uittreksels.

Over het onderzoek
Amsterdam is een aantrekkelijke stad voor het houden van evenementen. De dienstverlening die de gemeente biedt bij evenementen heeft vooral te maken met de manier waarop de vergunningverlening plaatsvindt, zoals heldere regels en procedures of het bieden van extra ondersteuning. In Dienstverlening evenementenvergunningen onderzochten we in hoeverre er bij de dienstverlening van evenementenvergunningen sprake is van een doelmatige en doeltreffende werkwijze. Dat deden we voor zeven stadsdelen.

Resultaten in 2012
Uit ons onderzoek blijkt dat de aanvragers van een evenementenvergunning de dienstverlening van de stadsdelen gemiddeld waarderen met een 6,9. Daarnaast blijkt dat de stadsdelen de vergunning gemiddeld later leveren dan de daarvoor gestelde wettelijke termijn van acht weken. Verder resulteerde uit ons onderzoek dat het proces voor de organisatoren vaak niet duidelijk genoeg is. Soms gebruiken verschillende stadsdelen verschillende regels waaraan de organisator zich moet houden. En komen er onvoorziene kosten bij, zoals kosten voor een drank- en horecaontheffing. Tot slot zagen we dat het moeilijk te bepalen is hoeveel geld het de stadsdelen kost om een evenement te organiseren.

Over het onderzoek
Het onderwerp geheimhouding had in de jaren voorafgaand aan dit onderzoek al de aandacht getrokken van raadsleden, waarbij de noodzaak om informatie geheim te houden ter discussie werd gesteld. In 2012 brachten we de gang van zaken rond geheimhouding in kaart en schreven we in een rekenkamerbrief over het opleggen, bekrachtigen en opheffen van geheimhouding in de gemeente Amsterdam.

Resultaten in 2012
We constateren dat de gemeenteraad en het college zinvolle wijzigingen rond geheimhouding hebben doorgevoerd met als doel het proces te verbeteren. Daarom is een rekenkameronderzoek op korte termijn niet nuttig. Het is ons wel opgevallen dat het opleggen, opheffen en bekrachtigen van geheimhouding nog beperkter, zorgvuldiger en praktischer kan.

Over het onderzoek
De aanpassing van de Wet sociale werkvoorziening (wsw) had grote beleidsmatige en financiële gevolgen voor de gemeente. Panter ontvangt van de gemeente subsidie om de wsw uit te voeren. In Sociale werkvoorziening in Amsterdam onderzochten we de voorbereiding door de gemeente en Pantar op de te verwachten veranderingen. Ook keken we naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van de sociale werkvoorziening.

Resultaten in 2011
De gemeente Amsterdam geeft op een redelijke wijze uitvoering aan de Wet sociale werkvoorziening. Maar we zien diverse verbeterpunten. Zo is het beleid voor de sociale werkvoorziening wel doeltreffend, maar uitsluitend gericht op Begeleid Werken en daarmee niet toekomstbestendig. Daarnaast concluderen we dat de doelmatigheid van de uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening moeilijk kan worden beoordeeld. Want er zijn geen heldere gegevens beschikbaar. Ook zien we dat het toezicht beter kan en dat de gemiddelde wachttijd voor sociale werkvoorziening in Amsterdam lang is.

Over het onderzoek
De Amsterdamse ambtelijke organisatie is de afgelopen 25 jaar veranderd. Er zijn bijvoorbeeld nieuwe stadsdelen gevormd en daarna weer samengevoegd. Wij wilden onderzoeken hoe in deze periode de omvang van het personeelsbestand is ontwikkeld. Dit hebben we gedaan in de vorm van een verkenning. Het doel van deze verkenning was om te beoordelen of er redenen waren om verder onderzoek te doen.

Resultaten in 2011
We concluderen dat onderzoek naar ontwikkelingen in de doelmatigheid van het ambtelijk apparaat lastig, zo niet onmogelijk, is. De kwaliteit van de historische personeelsgegevens is daarvoor te beperkt. Daarnaast kunnen veranderingen in aantallen fte natuurlijk ook te maken hebben met taakverzwaring (of taakvermindering) in plaats van met minder (of meer) efficiëntie van het ambtelijk apparaat. We denken dat ook in een groot onderzoek met meer en meer nauwkeurige indicatoren voor de taakverzwaring niet goed mogelijk zal blijven om een betrouwbare uitspraak te doen.

Over het onderzoek
Het Coalitieproject 1012 is een groot, complex en ambitieus project: in het wallengebied moet de criminele infrastructuur worden doorbroken en het entreegebied van Amsterdam moet worden opgewaardeerd. In dit beperkte onderzoek zijn we nagegaan in hoeverre de kaderstelling en de informatievoorziening aan de raden over het project voldoende is. Hebben de raden de door hen gewenste grip op het coalitieproject?

Resultaten in 2011
Wij concludeerden dat dit nog niet het geval is. Hoewel de ambitie van het project duidelijk is, vinden we dat de plannen nog niet duidelijk maken hoe deze ambitie moet worden gerealiseerd. Het is onduidelijk in hoeverre commerciële activiteiten die gevoelig zijn voor criminele invloeden moeten verdwijnen. Ook zijn de verwachte kosten nog niet helemaal in beeld gebracht. Dit maakt het voor de gemeenteraad en de stadsdeelraad Centrum moeilijk om echt grip te krijgen op het project en afgewogen besluiten te nemen. Hiervoor moeten de plannen verder worden uitgewerkt. En is meer toegesneden informatie noodzakelijk over de voortgang over het project.

Over het onderzoek
In dit beperkte onderzoek zijn we nagegaan in hoeverre de Amsterdamse stadsdelen hun vastgoedbezit goed in beeld hebben. Aanleiding hiervoor was het feit dat we tijdens het verzamelen van informatie voor het onderzoek Verkopen van vastgoed soms moeilijk informatie konden krijgen uit de vastgoedadministraties.

Resultaten in 2011
We constateren dat de Amsterdamse stadsdelen hun vastgoed op verschillende manieren administreren. De mate waarin de administraties de exploitatie van vastgoed en de beleidsvorming ondersteunen, verschilt dan ook tussen de stadsdelen. Bij vier van de zeven stadsdelen constateren we belangrijke tekortkomingen in de vastgoedadministraties waardoor de ondersteuning bij de exploitatie en de beleids­vorming niet optimaal verloopt. Binnen de stadsdelen waren trajecten gestart om de administraties te verbeteren.

Over het onderzoek
In dit beperkte onderzoek zijn we nagegaan in hoeverre de Amsterdamse stadsdelen hun vastgoedbezit goed in beeld hebben. Aanleiding hiervoor was het feit dat we tijdens het verzamelen van informatie voor het onderzoek Verkopen van vastgoed soms moeilijk informatie konden krijgen uit de vastgoedadministraties.

Resultaten in 2011
We constateren dat de Amsterdamse stadsdelen hun vastgoed op verschillende manieren administreren. De mate waarin de administraties de exploitatie van vastgoed en de beleidsvorming ondersteunen verschilt dan ook tussen de stadsdelen. Bij vier van de zeven stadsdelen constateren we belangrijke tekortkomingen in de vastgoedadministraties waardoor de ondersteuning bij de exploitatie en de beleids­vorming niet optimaal verloopt. Binnen de stadsdelen zijn trajecten gestart om de administraties te verbeteren.

Over het onderzoek
Buurt- of gebiedsgericht werken stond al enige tijd op de agenda in Amsterdam. De stadsdelen hebben hierbij vanaf het begin van hun bestaan een belangrijke rol gespeeld. Naar aanleiding van de fusie van de stadsdelen ontstond de angst dat schaalvergroting van de stadsdelen tot een grotere afstand tussen burger en politiek zou leiden. En daarmee het buurtgericht werken zou bedreigen. In Bruggen slaan met buurtgericht werken onderzochten we hoe de stadsdelen buurtgericht werken hebben ingericht, en hoe het succes ervan kon worden bepaald.

Resultaten in 2011
Het beleid is vaak nog niet uitgewerkt en bezuinigingen maken de uitvoering lastig. Ambitieus beleid vraagt om heldere afspraken over te behalen resultaten. De centrale stad en de stadsdelen moeten daarom vanuit een gedeelde visie goede afspraken maken. Bij de uitvoering is een strakke regie vanuit de centrale stad niet nuttig. De kern van buurtgericht werken is loslaten: buurtgericht werken komt vooral in buurten tot stand.

Over het onderzoek
Sinds 1998 is de Nederlandse overheid actief bezig met het verbeteren van de digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven. Overheden leggen nu gegevens vast in basisregistraties over twaalf thema’s, zoals inkomen en adressen. Deze basisregistraties zijn aan elkaar gekoppeld en samen vormen ze een stelsel van basisregistraties. Een van de basisregistraties die het college van burgemeester en wethouders moet invoeren is de Basisregistraties Adressen en Gebouwen (BAG). Hierin worden gegevens van adressen en gebouwen vastgelegd die de diensten, bedrijven en stadsdelen van de gemeente Amsterdam (de gebruikers) moeten gaan gebruiken bij bijvoorbeeld het afgeven van een woonvergunning.

In Basisregistraties Adressen en Gebouwen onderzochten we in hoeverre Amsterdam op schema lag om de BAG voor de wettelijke datum (1 juli 2011) te realiseren.

Over het onderzoek in 2011
We concluderen dat deze deadline niet zal worden gehaald. We zijn van mening dat de gemeente Amsterdam de invoer van de BAG heeft onderschat en bij het invoeren van (het stelsel van) basisregistraties nog maar weinig van haar ambities heeft gerealiseerd. We denken dat het invoeren en gebruiken van de BAG niet los te zien is van het invoeren van het stelsel van basisregistraties.

Over het onderzoek
De gemeente Amsterdam heeft bijna € 1 miljard aan leningen en ongeveer € 0,2 miljard aan garanties uitstaan. Wij onderzochten of het beheer van leningen en garanties bij de gemeentelijke diensten en stadsdelen voldoende is geregeld. Ook onderzochten we de informatie voor de gemeenteraad over de omvang, samenstelling en risico’s van nieuwe en bestaande leningen en garanties.

Resultaten in 2011
Het blijkt voor de gemeente lastig om een goed inzicht te geven in het gevoerde beheer. De onderzochte diensten en stadsdelen kunnen vaak slechts met veel moeite aangeven hoe het beheer wordt uitgevoerd. Informatie voor de gemeenteraad over nieuwe én bestaande leningen en garanties geeft te weinig inzicht in de samenstelling, omvang en risico’s. We vinden dat de gemeente meer structurele aandacht moet besteden aan het beheer van leningen en garanties.

Over het onderzoek
We onderzochten de ‘achter de voordeur’ aanpak bij vijf voormalige stadsdelen van de gemeente Amsterdam: Westerpark, De Baarsjes, Bos en Lommer, Slotervaart en Oost-Watergraafsmeer. Er wordt bij deze aanpak in het kader van armoedebeleid bij burgers aangebeld om contact te leggen met hulpbehoevende bewoners. We onderzochten welke maatregelen de stadsdelen namen om armoede in het stadsdeel tegen te gaan en of de ‘achter de voordeur’ aanpak daarbij effectief was.

Resultaten
We constateren dat de vijf onderzochte stadsdelen niet goed lijken te weten wat ze willen met deze aanpak. Duidelijke doelstellingen ontbreken. De kosten per succesvol huisbezoek variëren sterk: van € 513 in stadsdeel Westerpark tot € 5.914 in Bos en Lommer. Informatie over behaalde resultaten en gemaakte kosten voor de huisbezoeken is beperkt en kan deze verschillen niet goed verklaren.

Over het onderzoek
In dit opvolgingsonderzoek zijn we nagegaan in hoeverre het college van B en W uitvoering heeft gegeven aan onze aanbevelingen uit 2007. In 2007 constateerden we in Inkoop en contractbeheer van ICT dat het ICT-beleid nog onvoldoende centraal werd aangestuurd en pleitten ervoor om dat te veranderen. Ook bevolen we uniformering en standaardisering van hardware en software aan. Het college van B en W reageerde terughoudend. Zij vreesde dat onnodige bureaucratie zou ontstaan door centraal beleid en toezicht.

Resultaten in 2010
Uit dit opvolgingsonderzoek blijkt dat na aanvankelijke aarzeling bij de gemeente zij toch over is gegaan tot een verdergaande centralisatie van het gemeentelijke ICT-beleid. Hierdoor zijn besparingen mogelijk als gevolg van uniformering en standaardisering van hardware en software. De geraamde benodigde investering voor deze herziening is omvangrijk: tot € 100 miljoen. De door het college van B en W verwachte besparingen van € 21 miljoen per jaar zijn echter nog niet voldoende onderbouwd.

Over het onderzoek
In de afgelopen jaren heeft het onderwerp inburgering landelijk en in Amsterdam veel politieke aandacht gekregen. In Amsterdam verliep de invoering van de Wet Inburgering in 2007 moeizaam. Naar aanleiding daarvan stelde de gemeenteraad vragen over de wijze waarop de gemeente tot afspraken kwam met inburgeraars over inburgeringstrajecten. Ook liet het college van B en W diverse onderzoeken uitvoeren. Wij deden een beperkt onderzoek naar de kwaliteit van informatievoorziening aan de gemeenteraad.

De resultaten in 2010
Hoewel de kwaliteit van de informatie in de voortgangsrapportages aan de gemeenteraad de afgelopen jaren is toegenomen, constateren we dat de kwaliteit van de informatie over taal- en inburgeringstrajecten nog niet voldoende is. De informatie aan de raad gaat vooral over het aantal gestarte taal- en inburgeringstrajecten. Aangezien niet alle trajecten met succes worden afgerond, krijgt de raad daarmee onvoldoende inzicht in de resultaten van inburgering. Informatie over de trajecten die inburgeraars met succes afronden, is maar beperkt aanwezig. Doordat de gemeenteraad geen inzicht heeft in de resultaten kan zij ook niet beoordelen of de gemeente het risico loopt een deel van de vergoedingen van het Rijk voor inburgering mis te lopen.

Over het onderzoek
ACAM controleert de jaarrekeningen van de centrale stad, van de stadsdelen en van de gemeentelijke diensten. En geeft hierbij controleverklaringen af. Wij zijn op grond van de Gemeentewet toezichthouder op de gemeentelijke accountantsdienst. ACAM moet bij wettelijke controles voldoen aan de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta).  In het kader van het doorlopend toezicht voerden we in 2010 een uitgebreider onderzoek uit naar de controleaanpak en het kwaliteitsbeheersingssysteem.

Resultaten in 2010
We concluderen dat de ACAM in voldoende mate voldoet aan de in de Wta gestelde eisen betreffende de onafhankelijke positie, de deskundigheid en het kwaliteitsbeheersingssysteem.

Over het onderzoek
De sociale werkvoorziening in Zaanstad biedt mensen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap de mogelijkheid om aan de slag te gaan in een volwaardige baan die past bij hun mogelijkheden. Op 5 september 2006 publiceerden we het rapport Sociale werkvoorziening in Zaanstad. Het rapport bevat twaalf aanbevelingen. Drie jaar na publicatie onderzochten we in dit vervolgonderzoek op welke wijze het college van burgemeester en wethouders, de gemeenteraad en het algemeen bestuur van Baanstede uitvoering hadden gegeven aan deze aanbevelingen.

De resultaten
Sinds de verschijning van ons rapport in 2006 is de sociale werkvoorziening gemoderniseerd. Daarnaast is de betrokkenheid van de gemeenten bij de uitvoeringsorganisatie toegenomen, omdat de financiering van sociale werkvoorziening niet langer via het Rijk maar via de gemeente loopt.

Over het onderzoek
De gemeenteraad verzocht ons via een motie onderzoek te doen naar haar Signalling & Control Metro Amsterdam (SCMA-)project. In dit project wordt het metrosysteem van Amsterdam beveiligd met een nieuw beveiligingssysteem. In ons onderzoek geven we inzicht in de besluitvorming door, en informatievoorziening aan de gemeente- en regioraad tijdens het SCMA-project. De gemeenteraad verzocht ons te beginnen met ons onderzoek als het project is afgerond.

De resultaten in 2021
We hebben informatie opgevraagd over de verwachte verloop van het project. Men denkt dat in het najaar het metrosysteem helemaal is beveiligd met het nieuwe CBTC-systeem. Maar ook daarna moeten er waarschijnlijk nog punten in de software worden opgelost. We beginnen waarschijnlijk met onderzoek in het laatste kwartaal van 2021.