Nieuws

Op 23 oktober 2024 werden het onderzoek Grof afval en de data van de enquête openbaar. Hierop volgde veel media-aandacht.

Het Parool publiceerde dezelfde dag het artikel “Met grofvuil gaat veel mis in Amsterdam” in de krant.  En op de website van het Parool werd het artikel Met grofvuil gaat veel mis in Amsterdam: gemeente krijgt zo’n 120 meldingen per dag gepubliceerd. De Telegraaf publiceerde het artikel “Vuilnis-aso is lastig te pakken” in de krant van 23 oktober. Op Managementsite.nl werd bericht over het onderzoek in het artikel Staat grof afvalinzameling circulariteit in de weg? Rekenkamer rekent hard af met inzameling grof afval in Amsterdam.

Benieuwd naar het onderzoek? Alle informatie staat op de projectpagina.

Grof afval is afval dat niet in de container of vuilniszak past. Bijvoorbeeld oude meubels of een matras. Amsterdammers kunnen hun grof afval op een vaste ophaaldag buitenzetten of het naar een van de zes recyclepunten brengen. Per jaar zamelt de gemeente zo’n 48 miljoen kilo aan grof afval in.

We onderzochten wat er bekend is over de doeltreffendheid en doelmatigheid van de inzameling van grof afval door de gemeente Amsterdam.

Uit ons onderzoek blijkt dat voor ongeveer de helft van de algemene doelen voor afval normen en gegevens beschikbaar zijn, waarmee we de doelrealisatie voor grof afval konden beoordelen. Het gaat dan om doelen rondom een beter milieu en bedrijfsvoering. Zo weten we dat 8 van de 21 algemene doelen (gedeeltelijk) zijn bereikt voor grof afval. Voor de doelen van een schone stad was het niet mogelijk om uitspraken te doen over de doelrealisatie.

Ook blijkt uit ons onderzoek dat de methode van de vaste ophaaldag de hoogste service aan bewoners biedt, maar relatief duur is en minder duurzaam. Het gemeentebestuur wil zelf al sinds 2015 overstappen naar het ophalen van grof afval op afspraak en dat bewoners het meer gaan wegbrengen. Eind 2024 wordt hierover opnieuw besloten.

Onze adviezen kunnen het gemeentebestuur ondersteunen bij het maken en uitvoeren van deze keuzes rondom de inzameling van grof afval. Zij richten zich op het beter navolgbaar maken van het beleid rondom grof afval en het bevorderen van de gewenste veranderingen. Het college verwacht met onze bevindingen de grof-afvalinzameling in Amsterdam te kunnen verbeteren.

Het onderzoek is vanaf nu openbaar. Lees de rapporten en de samenvatting op de projectpagina.

We onderzochten de toegankelijkheid van de Amsterdamse stemlocaties voor mensen met een lichamelijke beperking. Dat deden we tijdens de verkiezingen voor het Europees Parlement op 6 juni 2024. Ons onderzoek is af en staat vanaf vandaag online. Onze conclusie? De toegankelijkheid van stemlocaties valt in de praktijk tegen.

De gemeente Amsterdam besteedt aandacht aan toegankelijkheid wanneer ze stemlocaties kiest en inricht. Volgens de gemeente is vier op de vijf stemlocaties toegankelijk voor kiezers met een lichamelijke beperking. Op verkiezingsdag bezochten we een groot aantal stemlocaties om na te gaan of deze ook echt toegankelijk zijn. Dat deden we door te kijken of de stemlocaties voldeden aan landelijk geldende criteria voor toegankelijkheid.

Benieuwd naar de rest van het onderzoek? Bekijk de projectpagina.

Voor ieder aankomend jaar schat de gemeente Amsterdam in hoeveel geld er zal worden uitgegeven en hoeveel geld er zal binnenkomen. Dat gebeurt in de begroting. Tijdens het jaar past de gemeente Amsterdam deze schattingen aan om ze te verbeteren. Na afloop van het jaar laat de gemeente in de jaarrekening zien hoeveel geld er echt is uitgegeven en binnengekomen.

Wij onderzochten hoe goed de gemeente Amsterdam is in het vooraf inschatten van uitgaven en inkomsten. Wij zien dat de gemeente vaak te behoudend is bij het schatten. Inkomsten en uitgaven worden meestal flink te laag geschat. Soms wel meer dan € 1 miljard te laag.

Meer lezen over dit onderzoek? Ga naar de projectpagina.

De Wet maatschappelijke ondersteuning (hierna: Wmo) geeft de gemeente de taak om bijvoorbeeld mensen die niet goed kunnen bewegen te helpen. Een manier waarop de gemeente deze mensen helpt, is door het verstrekken van Wmo-hulpmiddelen. De gemeente gebruikt verschillende bedrijven om de hulpmiddelen te leveren. Wij gaan onder andere onderzoeken of de gemeente de inkoop goed georganiseerd heeft.

Lees meer over het onderzoek op de projectpagina.

Vandaag publiceerden we ons onderzoek Klachtbehandeling Zaanstad. Hierin onderzochten we hoe de klachtbehandeling verloopt in de gemeente Zaanstad.

Klachtbehandeling Zaanstad is onderdeel van een vergelijkingsonderzoek, waarin TwynstraGudde en de NVRR de klachtbehandeling onderzochten in 75 decentrale overheden. Wij vulden het onderzoek aan met informatie van de ambtelijke organisatie van Zaanstad en gemeenschappelijke regelingen waarvan Zaanstad deel uitmaakt.

Lees onze conclusies en adviezen voor de gemeente Zaanstad in onze rapporten op de projectpagina van het onderzoek.

In de Kieswet staat dat alle stemlokalen toegankelijk moeten zijn voor mensen met een lichamelijke beperking. Als niet alle stemlokalen toegankelijk kunnen zijn, dan moet het college aan de gemeenteraad laten weten waarom niet.

Ons onderzoek gaat over de toegankelijkheid van de Amsterdamse stemlokalen bij de verkiezingen voor het Europees Parlement op 6 juni 2024. We onderzoeken in hoeverre de stemlokalen toegankelijk zijn voor mensen met een lichamelijke beperking. Ook onderzoeken we in hoeverre het college Amsterdammers en de raad goed informeert over de toegankelijkheid.

De onderzoeksopzet voor dit onderzoek staat nu online. Ga voor meer informatie naar de projectpagina.

Wij zoeken een gedreven en analytisch sterke onderzoeker om ons team te versterken.

In de functie van onderzoeker bij de Rekenkamer Metropool Amsterdam zet je jouw kennis en vaardigheden in op een breed scala aan gemeentelijke beleidsterreinen. We onderzoeken onderwerpen die burgers direct raken.

Je werkt in een klein team onder leiding van een projectleider aan interdisciplinaire onderzoeken. Je denkt mee over de opzet en aanpak van het onderzoek en werkt planmatig. Binnen het onderzoek voer je zelfstandig diverse onderzoeksactiviteiten uit en schrijf je mee aan onze rapporten.

Daarnaast houd je gemeentelijke ontwikkelingen in Amsterdam en Zaanstad bij en draag je onderwerpen aan voor het onderzoeksprogramma. Verder draag je bij aan de bedrijfsvoering en organisatieontwikkeling. Binnen de functie is er ruimte voor ontwikkeling van je persoonlijke en professionele vaardigheden.

Meer weten? Lees de volledige vacature op de website van de gemeente Amsterdam.

Het onderzoeksprogramma 2024 voor Amsterdam is een update van het onderzoeksprogramma 2023. Daarvoor hebben we gekeken of de thema’s uit 2023 nog steeds actueel zijn en of we geen nieuwe belangrijke thema’s of onderwerpen missen. Wij vinden de thema’s uit 2023 nog steeds relevant, maar we voegen er wel een thema aan toe: mobiliteit. Het thema mobiliteit gaat over de bereikbaarheid van Amsterdam voor alle Amsterdammers, bezoekers en bedrijven nu en in de toekomst. Net als bij de andere thema’s in ons onderzoeksprogramma voeren we eerst een verkenning uit voordat we de onderwerpen kiezen die we daadwerkelijk gaan onderzoeken. Met deze uitbreiding met het thema Mobiliteit werken wij in 2024 aan onderzoeken op de volgende thema’s:

• Klimaat en duurzaamheid
• Gemeentelijke financiën
• Afval en reiniging
• Voorzieningenniveau in een groeiende stad
• Inrichting en onderhoud openbare ruimte
• Bestaanszekerheid
• Mobiliteit (nieuw thema 2024)
• Kansengelijkheid (horizontaal thema)

Meer weten? Lees ons onderzoeksprogramma 2024 voor Amsterdam <hier>

De rekenkamer doet momenteel onderzoek naar de inzameling van grof afval. Wij zijn daarvoor ook benieuwd hoe Amsterdammers aankijken tegen de (verschillende manieren van) inzameling van grof afval, de informatie vanuit de gemeente hierover en de overlast van grof afval op straat. Tussen 20 november 2023 en 7 januari 2024 kon een digitale vragenlijst hierover worden ingevuld. Ruim 3.500 Amsterdammers hebben dit gedaan. We willen alle Amsterdammers die hebben meegewerkt aan ons onze enquête alvast hartelijk danken!

In de komende periode gaan we de antwoorden op de vragenlijst analyseren. De resultaten van de enquête zullen onderdeel uitmaken van ons rapport. Wij verwachten dat het rapport in het voorjaar gepubliceerd zal worden.

De gemeente Zaanstad wil tussen 2030 en 2040 klimaatneutraal zijn. Om dit te bereiken moeten onder meer woningen en gebouwen van het gas af. Een alternatief voor verwarming met aardgas is een warmtenet. De gemeente Zaanstad is daarom in 2018 een nieuw en vooruitstrevend project gestart. De gemeente richtte samen met een andere partij Warmtenetwerk Zaanstad B.V. (WNZ) op. Wij onderzochten hoe de gemeente Zaanstad grip houdt op WNZ. We stellen vast dat Zaanstad de eigen regels voor deelnemingen (bedrijven waar de gemeente aandelen in heeft) niet helemaal volgt. Daarnaast zien we dat het voor de gemeente onvoldoende duidelijk is of de duurzaamheidsdoelstellingen met WNZ worden bereikt. Verder kent het toezicht bij WNZ tekortkomingen en worden risico’s waarmee WNZ te maken heeft nog niet goed beheerst. Ook neemt de gemeente een afwachtende houding aan. We geven negen aanbevelingen voor verbetering. Het college vindt de aanbevelingen relevant voor de Zaanse ambities rondom de warmtetransitie. Hoe het college opvolging wil geven aan onze aanbevelingen wordt echter nog niet duidelijk. Daarvoor komt het college in het eerste kwartaal van 2024 met een plan van aanpak.

Het onderzoek is vanaf nu openbaar. Lees het bestuurlijk rapport en de samenvatting op de projectpagina.

De gemeente Amsterdam wil dat betaalbare huurwoningen betaalbaar blijven. Daarvoor maakt de gemeente onder meer afspraken met particuliere eigenaren van nieuwgebouwde betaalbare huurwoningen: ontwikkelaars en investeerders. Sinds 2015 heeft de gemeente voor ruim 7.500 woningen afspraken gemaakt. Deze afspraken gaan over de hoogte van de huur. Ook gaan de afspraken over het niet mogen verkopen van deze huurwoningen. De gemeente houdt in de gaten of eigenaren de gemaakte afspraken nakomen. Maar niet alle gemaakte afspraken zijn in beeld bij de gemeente. Ook is het niet altijd duidelijk wie kijkt of eigenaren zich aan de afspraken houden. Daarnaast hebben ambtenaren die zich hiermee bezig houden ook nog veel andere taken. Het toezicht op het nakomen van de afspraken vinden wij nu in de meeste gevallen voldoende. Maar we maken ons zorgen dat dit in de toekomst verandert. Daarom hebben we advies gegeven voor verbeteringen. Het college van burgemeester en wethouders gaat aan de slag met ons advies.

Het onderzoek is vanaf nu openbaar. Lees het bestuurlijk rapport en de samenvatting op de projectpagina.

De gemeente Amsterdam wil allerlei doelen halen voor de stad. Ze gebruikt indicatoren om te laten zien hoe het daarmee staat. Een van haar doelen is het verminderen van discriminatie in Amsterdam. Wij onderzochten of de begrotingsindicatoren van het antidiscriminatiebeleid bruikbaar zijn. Ons onderzoek is af en staat vanaf vandaag online.

Indicatoren zijn niet bruikbaar genoeg
Uit ons onderzoek blijkt dat de indicatoren van het antidiscriminatiebeleid niet bruikbaar genoeg zijn. In de jaarstukken staan veel foute cijfers en mist er uitleg over de indicatoren. Raadsleden gebruiken de indicatoren bijna niet. Volgens de raadsleden geven de indicatoren weinig informatie over het antidiscriminatiebeleid. Daarom gebruiken raadsleden andere documenten om meer te weten te komen over hoe het gaat met het verminderen van discriminatie in Amsterdam.

Ons advies
Wij raden de gemeente aan om de indicatoren bruikbaarder te maken. Bijvoorbeeld door indicatoren te kiezen die iets zeggen over de doelen en activiteiten van het antidiscriminatiebeleid. En door een vaste manier van werken te ontwikkelen om fouten te voorkomen. Ook adviseren we de gemeente om een goede manier te vinden waarop ze meer uitleg en informatie bij de indicatoren kan geven.

Meer weten? Bekijk de projectpagina, lees onze samenvatting of het bestuurlijk rapport.

In 2015 onderzochten we het beheer en onderhoud van de bruggen in Amsterdam. In het opvolgingsonderzoek keken we of het college aan de slag is gegaan met onze aanbevelingen uit 2015. We zien dat geen enkele aanbeveling helemaal is uitgevoerd.

Lees het hele onderzoek of de korte publiekssamenvatting op de projectpagina.

In elke gemeente kunnen inwoners klachten indienen. Bijvoorbeeld als zij vinden dat de gemeente niet goed bereikbaar is of niet reageert op een verzoek. Of als zij vinden dat ze niet eerlijk zijn behandeld door een ambtenaar. De gemeente moet deze klacht afhandelen. Hoe gebeurt dat precies in de gemeente Zaanstad? Dat en meer onderzoeken we in Klachtenbehandeling.

Met dit onderzoek doen we mee aan een landelijk vergelijkingsonderzoek van de NVRR. Hierdoor kunnen we de resultaten van de gemeente Zaanstad vergelijken met die van andere gemeenten, provincies en waterschappen. Extern onderzoeksbureau TwynstraGudde doet een groot deel van het onderzoek. Misschien doen we daarna nog een klein verdiepend onderzoek, samen met de ombudsman van de gemeente Zaanstad.

Meer lezen? Ga naar de projectpagina van het onderzoek.

Het opvolgingsonderzoek is vanaf nu openbaar.

In bijna al onze rapporten doen we aanbevelingen. Dit zijn adviezen waarmee het gemeentebestuur haar manier van werken kan verbeteren. Het college moet de gemeenteraad vertellen hoe hij onze aanbevelingen wil uitvoeren en wanneer. De raad krijgt deze informatie nu onvoldoende. Dat blijkt uit ons onderzoek naar de uitvoering van aanbevelingen van elf rekenkamerrapporten.

Meer lezen? Ga naar de projectpagina van Het opvolgingsonderzoek.

Update: de sluitingstermijn voor deze vacature is inmiddels verstreken.

Wij zoeken een nieuwe onderzoeker om ons team te versterken. In deze functie zet je je kennis en vaardigheden in op een breed scala aan gemeentelijke beleidsterreinen.

Je werkt in een klein onderzoeksteam onder leiding van een projecteider. Je denkt mee over de aanpak van het onderzoek (onder andere onderzoeksopzet en werkplan). Binnen het onderzoek voer je zelfstandig diverse onderzoeksactiviteiten uit en schrijf je (delen van) rapporten.

Meer lezen? Bekijk de vacature op amsterdam.nl/werkenbij: klik.

Op 17 maart hebben de Nederlandse Vereniging voor Rekenkamers en Rekenkamercommissies en de rekenkamers van de Metropool Amsterdam en de gemeente Den Haag een brief gestuurd aan het het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en het ministerie van Financiën over het rekenkamertoezicht op gemeentelijke accountantsdiensten.

In de brief pleiten wij ervoor in de nieuwe Wet toekomst accountancysector op te nemen dat het toezicht op gemeentelijke accountantsdiensten uitgevoerd wordt door een centrale toezichthouder zoals de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Nu ligt die toezichttaak nog bij gemeentelijke rekenkamers. In het licht van een verwachte toename van het aantal gemeentelijke accountantsdiensten wijzen we erop dat de toezichttaak oneigenlijk is voor rekenkamers. Zowel kennis als middelen zullen voor veel lokale rekenkamers niet toereikend zijn om te voldoen aan de wettelijke vereisten bij het toezicht.

Daarnaast leidt een versnipperd toezicht uitgevoerd door meerdere organisaties tot gebrek aan uniformiteit en continuïteit. Ook al omdat rekenkamers minder toezicht hoeven te houden dan de AFM is dit onwenselijk. In de brief worden de huidige situatie en de verwachte ontwikkelingen met betrekking tot de accountancy voor het gemeentelijke domein beschreven en worden de hiervoor genoemde argumenten om tot een centraal vormgegeven toezicht te komen toegelicht.

Download de brief hier: klik.

Bedrijven die veel energie gebruiken, moeten energiebesparende maatregelen nemen die zich binnen vijf jaar terugverdienen. Dit is de energiebeparingsplicht. In Zaanstad moet de gemeente controleren dat bedrijven de energiebesparende maatregelen ook echt nemen. De gemeente heeft deze controlerende taak uitbesteed aan de omgevingsdienst.

Wij onderzochten of de uitvoering van de energiebesparings- en informatieplicht goed is georganiseerd. Dit blijkt nog niet zo te zijn.

Onvoldoende bijsturing
De gemeente moet bijsturen als de omgevingsdienst vastloopt in haar taken. Uit ons onderzoek blijkt dat de gemeente niet voldoende heeft bijgestuurd. Ook niet toen er tegenvallende resultaten waren.

Te weinig informatie
Daarnaast krijgt de gemeente te weinig informatie van de omgevingsdienst over de uitvoering van het toezicht en de handhaving van de energiebesparingsplicht en de daarmee behaalde resultaten. Daardoor is het bijvoorbeeld niet duidelijk wat de omgevingsdienst precies heeft gedaan voor het geld dat ze heeft gekregen voor toezicht en handhaving en wat er is bereikt. Lees meer informatie over dit onderzoek op de projectpagina.

Vorig jaar vroegen we aan raadsleden en inwoners van de gemeente Amsterdam waar wij onderzoek naar zouden moeten doen. Hier kwamen mooie suggesties uit en de inwoners deelden ruim 200 ideeën met ons. Ook keken we onder andere naar de plannen van het college. Uit alle input hebben we keuzes gemaakt. Nu is ons onderzoeksprogramma 2023 voor de gemeente Amsterdam openbaar.

Nieuwe onderzoeken
Dit jaar hebben we zes thema’s gekozen waarbinnen we onderzoeken willen uitvoeren. We hebben nog niet gekozen welke onderwerpen we binnen deze thema’s gaan onderzoeken. Eerst gaan we ieder thema verkennen. In een verkenning komen we verschillende onderwerpen tegen, en hieruit kiezen we de onderwerpen die we daadwerkelijk gaan onderzoeken.

In onderstaande lijst staan de zes thema’s. Het zevende thema komt dit jaar bij meerdere onderzoeken terug.

1. Klimaat en duurzaamheid
2. Gemeentelijke financiën
3. Afval en reiniging
4. Voorzieningenniveau in een groeiende stad
5. Inrichting en onderhoud openbare ruimte
6. Bestaanszekerheid
7. Kansengelijkheid

Lopende onderzoeken
In 2023 gaan we verder met zeven onderzoeken die we in 2022 zijn gestart. Dat zijn:

1. Preventieve jeugdhulp in Amsterdam
2. Algoritmen
3. Beheer en onderhoud bruggen
4. Gebiedsontwikkeling en betaalbare woningen
5. Behoud betaalbare woningen. Toezicht op afspraken met private partijen
6. Opvolgingsonderzoek
7. Indicatoren discriminatie

Meer weten over onze onderzoeksplannen voor de gemeente Amsterdam? Lees dan onze publiekssamenvatting. Of bekijk het hele programma.

Vandaag publiceerden we het onderzoeksprogramma 2023 van Rekenkamer Zaanstad. Hierin staat wat we dit jaar gaan onderzoeken voor de gemeente Zaanstad. We ronden drie onderzoeken af die in 2022 zijn gestart. We starten ook drie nieuwe onderzoeken. Daarnaast volgen we de financiële ontwikkelingen van de gemeente.

Drie lopende onderzoeken
In 2022 zijn we gestart met drie nieuwe onderzoeken. Deze ronden we af in 2023. Hiervan gaan twee onderzoeken over duurzaamheid. In het eerste onderzoek kijken we naar het toezicht op en handhaving van de energiebesparingsplicht van bedrijven in Zaanstad. Het tweede onderzoek gaat over het Warmtenetwerk Zaanstad. In het derde onderzoek kijken we naar de ondersteuning die de gemeenteraad van Zaanstad krijgt.

Eén doorlopend onderzoek
In juni 2022 zijn we gestart met het volgen van de financiële ontwikkelingen in Zaanstad. Valt ons iets op, dan brengen we dat onder de aandacht van de Zaanse raad. In de zomer evalueren wij deze werkwijze.

Drie nieuwe onderzoeken
Dit jaar starten we met drie nieuwe onderzoeken in Zaanstad. We gaan onderzoek doen naar Sociale Wijkteams, naar klachtenafhandeling en naar de opvolging van de aanbevelingen die wij deden in eerdere onderzoeken.

Wil je meer lezen over de onderzoeken die we in 2023 voor Zaanstad uitvoeren? Lees dan het onderzoeksprogramma.

De gemeente wil dat betaalbare huurwoningen betaalbaar blijven. Daarvoor maakt de gemeente onder meer al jaren afspraken met mensen en bedrijven die betaalbare woningen bouwen en daarna verhuren. Het gaat dan om, bijvoorbeeld, ontwikkelaars en investeerders. Met hen maakt de gemeente afspraken over de hoogte van de huur. Ook maakt de gemeente afspraken over het niet mogen verkopen van de huurwoningen.

Met dit onderzoek willen we de gemeenteraad en burgers een beeld geven van de mate waarin de gemeente grip heeft op deze afspraken. Hiervoor kijken we bijvoorbeeld naar de manieren waarop de gemeente deze afspraken maakt. Maar ook of de gemeente leert van ervaringen uit het verleden. Tot slot kijken we op welke manier de gemeente in de gaten houdt dat de gemaakte afspraken worden nageleefd.

We hebben zojuist de onderzoeksopzet gepubliceerd. We verwachten het onderzoek begin 2023 af te ronden. Ga voor meer informatie naar de projectpagina.

Dit jaar volgen wij in onze monitor financiën de informatie die de Zaanse raad krijgt over de financiën van Zaanstad. Voor deze monitor hebben we de Zaanse begroting voor 2023-2026 bekeken. Daarin viel ons een aantal onderwerpen op. Deze hebben we in een brief voor de raad op een rij gezet. Bij de onderwerpen hebben we voor de raad vraag- en aandachtspunten geformuleerd. Lees hier onze brief.

Het gaat om de volgende onderwerpen:

1. Omvang van het verwachte begrotingstekort in 2026
2. Groei van de stad
3.  Evaluatie transformatiefonds
4. Vrijval reserves
5. Stand van zaken renteswaps
6. Leesbare begroting

Meer lezen? Ga naar de projectpagina van het onderzoek.

In februari publiceerden we het onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam (klik). Dit onderzoek wordt op donderdag 29 september behandeld tijdens de commissievergadering Algemene Zaken.

Ter voorbereiding op deze vergadering organiseren we op dinsdag 27 september van 18.30 tot 19.30 uur een digitale technische sessie voor de raadsleden van Amsterdam. Aanmelden kan via info@rekenkamer-amsterdam.nl

We doen mee met het landelijke NVRR DoeMee-onderzoek Ondersteuning volksvertegenwoordiging. Aan dit DoeMee-onderzoek doen zeventig overheden mee. Wij richten ons op de gemeente Zaanstad en kijken welke ondersteuning deze gemeenteraad krijgt. We onderzoeken bijvoorbeeld hoe de Zaanse raadsgriffie is samengesteld en welk deel van het budget beschikbaar is voor onderzoek en advies voor de gemeenteraad. Zijn er trainings- en opleidingsmogelijkheden voor de Zaanse raadsleden? En hoeveel geeft de Zaanse raad uit aan zijn eigen ondersteuning? Dit en meer vragen proberen we, in samenwerking met onderzoeksbureau PBLQ, te beantwoorden in Ondersteuning volksvertegenwoordiging.

Lees de brief die we hierover stuurden naar de gemeenteraad van Zaanstad.

In dit onderzoek staat de vraag centraal: in hoeverre is het Amsterdamse beheerskader voor algoritmen toereikend voor een verantwoorde toepassing van algoritmen en welke lessen kunnen getrokken worden over het toepassen van algoritmen in de Amsterdamse praktijk?

Een algoritme is een stappenplan om een doel te bereiken. Een algoritme kan op papier staan. Denk daarbij aan een recept voor een maaltijd. Het kan ook een computerprogramma zijn om problemen mee op te lossen of om vragen te beantwoorden. De gemeente Amsterdam gebruikt algoritmen om met minder ambtenaren sneller te kunnen werken. Zoals bij parkeercontroles of bij het opsporen van illegale vakantieverhuur. Het gebruik van algoritmen ligt gevoelig. Algoritmen kunnen grote invloed hebben op burgers en bedrijven. Er is bijvoorbeeld een risico op de inbreuk van privacy van burgers. En als er vooroordelen in een algoritme zitten, kan het algoritme discrimineren.

We hebben zojuist onze onderzoeksopzet gepubliceerd. We willen het onderzoek publiceren in het tweede kwartaal van 2023.

Vandaag publiceerden we het onderzoeksprogramma 2022 voor de Rekenkamer Amsterdam.

Het onderzoeksprogramma ziet er dit jaar wat anders uit dan in andere jaren. Het heeft nu de vorm van een brief. Hierin staan de onderzoeken die in voorbereiding zijn of al zijn gestart. De brief is daarom een tussenstand van onze onderzoeken in Amsterdam. Alle onderzoeken staan in de lijst hieronder. Wat ook nieuw is, is dat we dit jaar als experiment een paar ‘kleine’ onderzoeken uitvoeren. Als we later dit jaar nieuwe onderzoeken gaan voorbereiden of starten die nog niet op deze lijst staan, dan zetten we dat op onze website.

• Preventieve jeugdhulp in Amsterdam (gestart)
• Algoritmen (in voorbereiding)
• Gebiedsontwikkeling (in voorbereiding)
• Indicatoren discriminatie (klein, in voorbereiding)
• Participatieparagraaf (klein, gestart)
• Opvolgingsonderzoek (in voorbereiding)

De gemeente Amsterdam maakt vaak nieuw(e) plannen, beleid en projecten en wil Amsterdammers hierbij betrekken. Dat heet participatie. De gemeente gebruikt hiervoor de participatieparagraaf. In de participatieparagraaf moet duidelijk staan hoe de gemeente participatie gaat uitvoeren. De participatieparagraaf moedigt aan om na te denken over het betrekken van Amsterdammers bij (het maken van) nieuwe plannen, beleid en projecten. Wij onderzoeken of de participatieparagraaf goed werkt.

We maken de onderzoeksresultaten waarschijnlijk openbaar in het najaar van 2022.

Meer lezen? Ga naar de projectpagina.

We zijn begonnen met het volgen van de financiële ontwikkelingen in Zaanstad. Dat doen we door financiële stukken te lezen, zoals de jaarstukken en de begroting. Als we iets opvallends zien, delen we dit via brieven met de Zaanse raad. We wijzen de raad dan bijvoorbeeld op aandachtspunten. Of we doen suggesties om extra informatie te vragen.

Vandaag verstuurden we onze eerste brief. Hierin vragen we aandacht voor twee onderwerpen. Deze onderwerpen hangen samen met de verwachte groei van Zaanstad. Het eerste onderwerp gaat over de invloed van de verwachte groei op de gemeentelijke financiën. Het tweede onderwerp gaat over het Transformatiefonds.

Meer over dit onderzoek en de brief staat hier.

Ieder jaar maken we onderzoeksprogramma’s voor de gemeenten Amsterdam en Zaanstad. In de onderzoeksprogramma’s staan de activiteiten die we het betreffende jaar voor de gemeenten zullen uitvoeren. Het onderzoeksprogramma 2022 van Zaanstad is nu openbaar.

In 2022 gaan we voor de gemeente Zaanstad:

• onderzoeken uitvoeren naar duurzaamheid en financiën
• mogelijk: benchmarkonderzoek en/of verzoekonderzoek uitvoeren
• beleidsvisie opstellen Rekenkamer 2022-2027
• onderzoeksonderwerpen ophalen bij raadsleden
• onderzoeksprogramma 2023 opstellen

Lees het volledige onderzoeksprogramma hier.

Wil jij een bijdrage leveren aan het verbeteren van het lokaal bestuur in de gemeenten Amsterdam en Zaanstad? Dan is deze functie wellicht iets voor jou!

In het kort
Als (senior) onderzoeker geef je leiding aan een klein team bij het uitvoeren van onderzoeksprojecten. Je werkt zelf in samenspraak met het team onderzoeksvragen uit en stelt een plan van aanpak op. Binnen het onderzoek werk je mee aan de uitvoering van onderzoeksactiviteiten en het schrijven van de rapporten. Als senior bewaak je daarnaast de kwaliteit van het door het team geleverde werk. Voor de ambtelijke organisatie en de partners waarmee de gemeente samenwerkt, vorm je het aanspreekpunt binnen het onderzoek. Daarnaast houd je gemeentelijke ontwikkelingen bij en draag je onderwerpen aan voor het onderzoeksprogramma. Verder denk je mee over en werk je mee aan bedrijfsvoeringsvraagstukken en organisatieontwikkeling. Een veelzijdige baan, dus!

De sluitingsdatum voor de vacature is 22 mei.

Meer weten? Bekijk de vacature op deze pagina.

Léonie

In het voorjaar van 2021 heeft de gemeenteraad gevraagd om informatieve notities waarin politieke keuzes en dilemma’s worden uitgewerkt. Eind maart 2022 heeft de gemeenteraad deze notities ontvangen, waaronder een uitgebreide notitie over de gemeentelijke financiën: de Nota Begrotingsruimte 2022 – 2026. In deze nota wordt een beeld geschetst van de staat van de gemeentelijke financiën en worden diverse lastige vraagstukken aan de gemeenteraad voorgelegd.

Wij geven bij deze notitie vijf aandachtspunten mee aan de raad. Deze aandachtspunten gaan in op (1) het vraagstuk van de hoogte van de gemeentelijke schuld, (2) het effect van het (niet) wegwerken van achterstallig onderhoud, (3) de wenselijke hoogte van de Algemene reserve, (4) een afwegingskader voor het inzetten van de gemeentelijke reserves en (5) de visie op de financiële positie. Bij elk van deze punten adviseren wij de gemeenteraad om zich nader te laten informeren door het college.

Onze brief is hier te lezen

Op 1 april 2022 publiceerden we ons onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Zaanstad.

Vanaf 1 mei treedt de Wet open overheid (Woo) in werking. Deze vervangt de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De gemeente Zaanstad moet daarmee sneller beslissen op informatieverzoeken (‘Woo-verzoeken’) en meer informatie uit eigen beweging openbaar maken dan ze nu doet. We hebben het college van B en W hierbij vier adviezen gegeven.

Het college laat weten dat ze bij het implementeren van de Woo, beleid over openbaarheid gaat opstellen (advies 1), de informatievoorziening op de website gaat verbeteren (advies 2) en opener zal zijn over de informatieverzoeken (advies 3). Ook gaat het college in gesprek met de gemeenteraad over onderwerpen die opvielen in ons onderzoek (advies 4). Mogelijke onderwerpen zijn de afhandeltermijnen van de verzoeken, het hoge percentage Wob-verzoeken dat geheel of gedeeltelijk is geweigerd en het aantal bezwaren dat daartegen wordt gemaakt.

Meer weten? Lees het onderzoek op de projectpagina.

We hebben de evaluatie van onze Beleidsvisie 2016-2022 gepubliceerd. Hierin staat hoe we onze beleidsvisie van de afgelopen periode hebben uitgevoerd.

Uit de evaluatie blijkt dat we een paar grote stappen hebben gemaakt. Eén daarvan is de ontwikkeling van onze website. Door onze nieuwe website zijn onze rapporten toegankelijker. Ook hebben we burgers meer betrokken bij onze onderzoeken. Burgers konden met ons meedenken via het burgerpanel en het Zaanpanel. In de evaluatie staat verder dat we het in onze onderzoeken vaak hebben over het thema ‘(publiek) verantwoorden’. Ook staat in het document dat we afgelopen beleidsperiode zijn begonnen met een nieuwe werkwijze om de opvolging van aanbevelingen te onderzoeken en hoe die werkwijze eruitziet.

Natuurlijk zijn er ook lessen te trekken. Bijvoorbeeld dat niet alleen onze aanbevelingen het effect van onze onderzoeken bepalen, maar dat ook de agendering van de onderwerpen en de wijze van uitvoering van onderzoek invloed hebben op het effect. Een andere les is dat we vaker bij de raadsleden zouden kunnen nagaan of onze onderzoeken bijdragen aan het verbeteren van het raadswerk. Tot slot zouden we meer aandacht kunnen besteden aan het meetbaar maken van hoe burgers het beleid van de gemeente ervaren en ons werk waarderen.

Benieuwd naar de hele evaluatie en de lessen die we hieruit kunnen leren? Lees het document hier.

Vandaag is Annelies Daalder begonnen met haar nieuwe functie als directeur Rekenkamer Metropool Amsterdam. Hiermee neemt zij het stokje over van Jan de Ridder.

Annelies was eerder hoofd van de afdeling Extern Wetenschappelijke Betrekkingen en plaatsvervangend directeur van het Wetenschappelijk Onderzoek en Documentatiecentrum (WODC). Daar was ze verantwoordelijk voor een team wetenschappelijk medewerkers en voor de vormgeving, uitbesteding en begeleiding van een groot aantal onderzoeken en hield zij zich onder meer bezig met de onderzoeksprogrammering.

Het bureau van de rekenkamer wenst Annelies veel plezier en succes toe in haar nieuwe functie.

Op 1 maart stop ik na bijna 12 jaar als directeur/bestuurder. Het was en is boeiend om zo intensief betrokken te zijn bij het lokaal bestuur. Maar na 12 jaar is het tijd voor een ander. Dat geeft weer energie aan het team. En ook aan mijzelf. Het is prettig om nu ruimte te krijgen om op verschillende manieren actief te zijn. Daarbij passen de komende jaren zeker nog projecten in het lokaal bestuur, bijvoorbeeld gericht op het goed monitoren van de uitvoering zodat gemeenten zich beter kunnen verantwoorden. Dat laatste heeft een waarde op zich, maar is ook belangrijk om de grip op en de kwaliteit van de uitvoering te verbeteren. Dat is een centraal thema in het boek De transparante overheid dat ik ter afsluiting van 12 jaar rekenkamer heb geschreven.

Tot slot dank aan de gemeenteraden die mij de gelegenheid hebben gegeven zolang dit werk te mogen doen en mijn team die mij daarbij steeds met veel inzet en betrokkenheid heeft bijgestaan. Ik wens Annelies Daalder, mijn opvolgster, veel succes. Ik heb er alle vertrouwen in dat onder haar leiding er weer een mooi nieuw hoofdstuk zal worden toegevoegd aan de geschiedenis van de RMA.

In het onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam hebben wij onderzocht in hoeverre het college van Amsterdam doeltreffend en rechtmatig handelt bij het actief en passief openbaar maken van overheidsinformatie. Daarbij hebben we beleid en procedures onderzocht en vastgesteld of er wordt geleerd van Wob-besluiten, bezwaren en klachten en de openbaarheidspraktijk van Londen, Miami en Stockholm. Ook hebben wij de praktijk van het openbaar maken van overheidsinformatie in kaart gebracht. We onderzochten 200 Wob-dossiers en ruim 200 Wob-verzoekers en ruim 1.000 ambtenaren deelden hun ervaringen bij het afhandelen van Wob-verzoeken.

Uit ons onderzoek blijkt dat het Amsterdamse college meer informatie openbaar wil maken. Hiervoor heeft het beleid vastgesteld, veranderingen in de organisatie doorgevoerd en een centrale werkinstructie voor het afhandelen van Wob-verzoeken opgesteld. We concluderen dat het college nog onvoldoende doeltreffend en rechtmatig handelt bij het openbaar maken van overheidsinformatie. Zo heeft het college 7 van de 13 beleidsambities (deels) gerealiseerd en nam het 58% van de Wob-besluiten te laat. Daarnaast heeft het college minder informatie uit eigen beweging openbaar gemaakt, dan het had voorgenomen.

Meer weten? Lees meer op de projectpagina van het onderzoek.

Benieuwd wat er achter de schermen gebeurde van ons symposium Waardevol bestuur? Bekijk dan de aftermovie! Een leuke, korte film waarin we terugblikken ons eerste digitale symposium.

Benieuwd naar het hele symposium? Kijk deze gedeeltelijk terug op deze pagina (klik).

Ons symposium Waardevol bestuur kan nu gedeeltelijk worden teruggekeken. Het symposium vond plaats op 28 januari in het Felix Meritis en was vanwege de coronamaatregelen volledig digitaal. Het was voor ons de eerste keer dat we een volledig digitaal symposium organiseerden. We vonden het erg leuk en ontvingen positieve reacties.

Het symposium gemist? Het kan nu gedeeltelijk worden teruggekeken.

Ga voor meer informatie over het symposium en voor de opnamen naar deze pagina (klik).

In de tussenrapportage van het onderzoek Openbaar maken van overheidsinformatie in Amsterdam rapporteren wij onze bevindingen over het beleid van het college om informatie openbaar te maken, welke procedures er zijn en hoe er wordt geleerd van Wob-besluiten, bezwaren en klachten. En wat de kwaliteit is van de informatievoorziening. Tot slot rapporteren wij wat Amsterdam kan leren van de openbaarheidspraktijk van Londen, Miami en Stockholm. Dit laatste is uitgebreid onderzocht door de Universiteit van Leiden.

We hebben deze tussenpublicatie (bestaande uit het onderzoeksrapport deel 1 en het bestuurlijk tussenrapport) openbaar gemaakt tijdens ons symposium op 28 januari. Op 18 februari publiceren we de eindrapportage.

Meer weten? Lees meer op de projectpagina van het onderzoek.

Op 28 januari 2022 organiseren we het symposium Waardevol bestuur. Anders dan we van plan waren, vindt dit symposium volledig digitaal plaats. Hierbij worden we geholpen door de Eventfabriek en we gaan er samen een mooi symposium van maken. Alle onderdelen van het symposium worden gestreamd. En er zullen volop mogelijkheden zijn tot digitale interactie.

Het programma is aangepast naar deze digitale variant. Zo zijn de programmadelen ingekort en hebben we definitief besloten het afscheid van onze directeur Jan de Ridder te verplaatsen.

Ga voor meer informatie over het programma en de aanmeldlink naar de webpagina over het symposium.